تعيين بهترين تاريخ كاشت نخود ديم در استان كرمانشاه با استفاده از رهيافت مدلسازي

Determining the optimum sowing date of chickpea in Kermanshah province using modeling approach

مدل‌ هاي شبيه‌ سازي رشد و عملكرد گياهان زراعي ابزاري مفيد در تعيين راهبردهاي مطلوب مديريت زراعي و پايداري توليد در بوم‌ نظام‌ هاي كشاورزي به شمار مي‌آيند. هدف از اين تحقيق بررسي اثر تاريخ‌ هاي مختلف كاشت بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و كارايي مصرف آب نخود (رقم بيونيج) تحت شرايط ديم 5 منطقه در استان كرمانشاه بود. بدين منظور از مدل SSM-Chickpea براي انجام شبيه سازي هاي بلند مدت 30 ساله در مناطق مورد مطالعه استفاده شد. نتايج نشان داد كه كشت زود هنگام همراه با افزايش سطح برگ، افزايش عملكرد بيولوژيك و نيز به تعويق انداختن تنش خشكي انتهاي فصل منجر به افزايش عملكرد گرديد. بيشترين و كمترين عملكرد دانه در تاريخ‌ هاي كاشت يكم اسفند و يكم ارديبهشت به ترتيب برابر با 1269 و 446 كيلو گرم بر هكتار بود. تأخير در كاشت منجر به كاهش 64 درصدي عملكرد دانه شد. همچنين بيشترين و كمترين عملكرد بيولوژيك به ترتيب در تاريخ‌ هاي كاشت يكم اسفند (3448 كيلو گرم در هكتار) و يكم ارديبهشت (2217 كيلوگرم در هكتار) مشاهده شد. از طرف ديگر، بيشترين كارايي مصرف آب در تاريخ‌ كاشت يكم اسفند (6/6 كيلوگرم بر هكتار بر ميلي‌ متر) حاصل شد. به طور كلي در شرايط كشت بهاره، تاريخ‌ كاشت زود هنگام منجر به افزايش طول دوره رشد گياه و افزايش همزماني باران با دوره رشد گياه مي‌ شود كه راهكاري مفيد در مناطق تحت كشت ديم با كمبود بارندگي و رطوبت مي‌باشد.

Crop simulation models are useful tools for determination of optimum strategies for crop management and sustainability of the agricultural ecosystems. The aim of this study was to evaluate the effect of different sowing dates on grain yield, biological yield and water use efficiency of chickpea (Bivanij cultivar) under rainfed conditions at five locations in Kermanshah province. For this purpose, the SSMChickpea model with historical daily weather data for the period of 1985–2014, were used. The results showed that early sowing date increased leaf area and biological yield and eliminated terminal drought stress. The highest and lowest grain yield was obtained on 20 February and 4 March sowing dates with 1269 and 446 kg ha-1, respectively. The delayed sowing date substantially reduced grain yield by 64%. Furthermore, the highest and lowest biological yield was obtained on 20 February (3448 kg ha-1) and 21April (2217 kg ha-1). On the other hand, the greatest water use efficiency was obtained on 20 February (6.6 kg ha-1 mm-1). Therefore, in Kermanshah province with a cold semi-arid and arid climate, the farmers with early sowing (20 February) could improve water use efficiency, biological yield and average productivity of rainfed chickpea because earlier sowing dates resulted in the longer growing season, more concurrency rainfall with growing season. It also concluded that early-sowing crops flowered and matured earlier and escaped later drought.