مطالعه اثر كاشت تاغ (Haloxylon persicum ) و آتريپلكس (Atriplex canescens ) بر خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك در مراتع ملارد زرنديه

Studying the effect of white saxaul (Haloxylon persicum) and fourwing saltbush (Atriplex canescens) plantation on soil physico-chemical properties in rangelands of Mallard-Zarandiyeh

تاغ و آتريپلكس از گونه هاي مقاوم به شوري و خشكي هستند كه در چند دهه اخير، به طور وسيع در عمليات مقابله با بيابان زايي و احياي مراتع خشك و نيمه خشك در ايران كاشته شده‌ اند. اين مطالعه به منظور بررسي اثر تاغ‌ كاري و آتريپلكس‌ كاري بر خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك در بخشي از مراتع بياباني ملارد شهرستان زرنديه انجام گرفت. بدين منظور سه منطقه شامل شاهد (مرتع طبيعي) منطقه آتريپلكس كاري و منطقه تاغ‌ كاري هر يك به مساحت 5 هكتار انتخاب شد. نمونه برداري به روش تصادفي – سيستماتيك انجام گرفت و در هر كدام از مناطق 20 پلات در امتداد 2 ترانسكت به طول 500 متر مستقر شد. نمونه برداري خاك در دو عمق 0-30 و 30-60 سانتيمتر از مناطق شاهد و تيمار (آتريپلكس كاري و تاغزار) انجام گرفت و خصوصيات مهم فيزيكوشيميايي خاك نظير بافت خاك، شوري يا هدايت الكتريكي (EC)، اسيديته (pH)، كربن آلي، آهك، فسفر، كلسيم، منيزيم، سديم و پتاسيم، كلر و بي‌ كربنات در آزمايشگاه اندازه گيري شدند. جهت تجزيه و تحليل داده ها از آناليز واريانس يكطرفه استفاده گرديد. نتايج نشان داد به‌ غير از اسيديته و مقدار سيلت در بقيه متغيرهاي خاك، اختلاف معني دار بين تيپ‌ هاي گياهي و منطقه شاهد وجود دارد. گونه تاغ، بيش از آتريپلكس موجب شوري، قلياييت و آهكي شدن خاك سطحي گرديده است؛ اما با توجه به بومي بودن و سازگاري بالاي اين گونه، به نظر مي رسد گزينه مناسب تري براي احياي چنين مراتع خشكي باشد.

Haloxylon sp. and Atriplex sp. are among aridity and salt tolerant species which have been planted extensively in practices of combat desertification and arid and semi-arid rangelands reclamation, in recent decades. This study was performed in order to assessment of saxaul and saltbush planting on soil properties in a part of desert rangelands of Mallard Zarandiyeh. Three sites included: control (natural rangeland), Atriplex canescens plantation and Haloxylon persicum plantation types with an area of five hectares for each of them. In each area, 20 plots along six 500 meters transects were located by randomized-sysematic methods for sampling. Soil samples were collected from two depth (0-30 and 30- 60 cm) in control and treatment areas (Atriplex and Haloxylon planting) and Soil samples were physically and chemically analyzed in the laboratory for some variables such as: texture, EC, pH, organic carbon, Caco3, P, CA, Mg, N, K, Cl, Na and HCO3-. Data were analyzed by ANOVA. The results showed that except for acidity and silt (%), there were significant differences between Control area and treated areas (planted sites with Atriplex and Haloxylon) in soil variables. Also, Haloxylon pesicum has been caused the salinization and alkalization and calcification of surface soil, more than Atriplex canesces; but regarding to more adaptation, white saxaul seems to be more suitable plant to reclamation of such arid rangelands, as a native species.