ارزيابي شدت فرسايش بادي با بهره‌گيري از مدل IRIFR.E.A (بررسي موردي: دشت قهاوند همدان)

( Assessment of Wind Erosion Intensity by IRIFR.E.A Model (Case Study: Qahavand, Hamedan

بيابان ­زايي در اثر شدت فرسايش بادي به معني كاهش توان اكولوژيكي و بيولوژي زمين است كه به­ صورت طبيعي يا مصنوعي با فعاليت انسان رخ مي­ دهد. تاكنون روش­هاي متنوع و زيادي جهت برآورد ميزان فرسايش بادي در سراسر دنيا توسط كارشناسان مختلف ارائه شده است. به ­دليل منطبق نبودن مدل­هاي ارائه شده توسط كارشناسان ساير كشورها با شرايط اقليمي ايران، در سال 1375 مدل تجربي IRIFR.E.A تدوين و ارائه گرديد. لذا دشت قهاوند در استان همدان كه تخريب منابع توليد در اين چند دهه به آن چهره­ اي بياباني داده است، جهت بررسي انتخاب گرديد منطقه مورد مطالعه در زون سنندج-سيرجان و به­ موازات زون زاگرس قرار گرفته و به ­شدت دگرگون و فعاليت ماگماتيسم در آن حاصل شده است. هدف از اين بررسي، ارزيابي شدت فرسايش بادي و تهيه نقشه آن با استفاده از مدل IRIFR.E.A است. ابتدا هفت واحد كاري ژئومورفولوژي بر اساس ويژگي­هاي، زمين­شناسي، خاكشناسي، پوشش گياهي و آب و هواشناسي كاربري اراضي تعيين گرديد. سپس عوامل 9گانه مؤثر در فرسايش بادي بر پايه مدل مذكور در هفت واحد كاري ژئومورفولوژي، ارزش ­گذاري و مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصله نشان داد كه بيش­ترين امتياز مربوط به تغيير كاربري اراضي و پهنه­ هاي نمكي دانه­ ريز يا پف كرده مي­باشد، و كم­ترين امتياز مربوط به اراضي روستا است. هم­چنين با توجه به بررسي ­هاي به­ عمل آمده از كل منطقه مشخص شد كه، 04/7 درصد از منطقه در كلاس فرسايشي كم، 59/23 درصد در كلاس فرسايش متوسط و 35/69 درصد در كلاس فرسايشي شديد و خيلي شديد قرار دارد.

The intensity of wind erosion desertification processes means reducing the ecological and biological land that occurs naturally or artificially by human activity. So far a large variety of methods to estimate the wind erosion rate is presented by various experts around the world. Because not consistent with climate models provided by experts in other countries, Iran, in 1375 IRIFR.E.A experimental model was devised and proposed. Ghahavand plains in areas which are the province of the destruction of production in the decades to face the desert. The study area is located in Sanandaj parallel to the Zagros region and has been strongly altered and magmatic activity in it. The purpose of this study, mapping of wind erosion area is IRIFR.E.A model. For this purpose, the 9 factors affecting wind erosion on the basis of the model in seven units geomorphology and geology, soil, vegetation and weather data were analysised. According to the results found that most points related to changes in land use and zoning salt is granulated or saline flats, and the last one on the regional of the village. Also according to the assessments of the area showed that 7.04percent in grade low and, 23.59 percent in grade average and 69.35 percent in the class wind erosion is very intensity.