تحليلي بر شرط پذيرش مسؤوليت و جبران خسارت (مورد كاوي قراردادهاي نفت و گاز)

An Analysis about Indemnity Clauses: Case Study: Oil and Gas Contracts

شرط پذيرش مسؤوليت و جبران خسارت با توجه به اهميت و كاربردي بودن آن در قراردادهاي صنعتي داراي جايگاه ويژهاي است. اين نهاد بنا بر مطالعاتي كلي كه صورت گرفته برخاسته از عرف شكل گرفته بين تجار است كه به مرور زمان در حقوق انگلستان و ساير نظام هاي حقوقي مورد شناسايي قرار گرفته است. ويژگي اين نهاد در حقوق كامن لا و تطبيق آن با نظام هاي حقوق نوشته از جمله با مباني موجود در فقه اماميه و حقوق موضوعه ايران از مسائلي است كه تاكنون به قدر كافي بدان پرداخته نشده است . شروط قراردادي همواره صراحتاً دلالتي بر ايجاد تعهد براي طرف مقابل ندارند، بلكه مواردي وجود دارد كه فرد با درج آنها در قرارداد درصدد است كه ذمه خود را از مسؤوليت مبرا ساز، و بر مسؤوليت طرف مقابل بيفزايد. اين دسته از شروط كه تحت عنوان شرط پذيرش مسؤوليت و جبران خسارت ) كه در مواردي صدق عنوان شرط عدم مسؤوليت نيز بر آن صحيح است) از آنها ياد مي شود، از لحاظ نظري اختلافاتي را در بين حقوق دانان ايجاد كردهاند؛ به نحوي كه در اكثر موارد قيودي در جهت تحديد گستره آنها لحاظ مي گردد و مطلق اين شروط در جهت عدم مسؤوليت مورد قبول قرار نمي گيرند. اين موضوع در قراردادهاي پيچيده صنعتي از اهميت بسزايي برخوردار است و به عنوان يكي از اصلي ترين شروط قراردادي مطرح است كه بيشترين زمان را در طول دوره مذاكرات قراردادي به خود اختصاص مي دهد. از جمله نهادهاي مشابه در حقوق ايران و فقه اماميه با اين شرط مي توان به ضمان جريره و تبري از عيوب اشاره كرد كه در اين مقاله به آنها پرداخته شده است.

Indemnity clause due to its importance and being applicable in industrial contracts, in specially oil and gas contracts have a significant role. According to researches, this clause was firstly incorporated in English marine merchant transportation contracts, which has been gradually recognized in England legal system and courts and other countries; legal systems. Because there is no adequate researche about the comparison of indemnity clause features in Common Law and Civil Law, specially Iran law (or Islamic law), it was necessary to study about. Contractual terms do not always doesn’t explicitly imply an obligation to-the contract party, so there are some terms implying the discharge of-liability from one party and increasing the other party’s liabilities, the clause which is named indemnity clause, has created some disputes about this scope in judicial decisions. Because of this, negotiations on indemnity clause is so time consuming and controversial.