مباني و ابعاد حق دادخواهي مالياتي در حقوق ايران و انگلستان

Foundations and Dimensions the Right to Tax Complaint in Iranian and English law

حق دادخواهي مالياتي از ابعاد مهم حق دادخواهي عام شهروندان است. در حقوق ايران و انگلستان اين حق مورد شناسايي قرار گرفته و مباني خود را از اصول و مفاهيم قانون اساسي اخذ مي‌كند. علاوه بر اين در حقوق انگلستان حق دادخواهي مالياتي از اصول سنتي و بنيادين نظام كامن‌لا و دكترين عدالت طبيعي و انصاف رويه‌اي نيز منتج مي‌شود. در اين كشور پيشرفت‌هاي حاصل در نظريه حاكميت قانون و شناسايي اصولي مانند انتظارات مشروع، تناسب، الزام به ارائه دلايل و مباني تصميم و دكترين خروج از صلاحيت به نحو مطلوبي تضمين‌كننده حق دادخواهي مؤديان مالياتي است. در حقوق ايران اصل 34 قانون اساسي مهم‌ترين مبناي حق دادخواهي مالياتي است، اما در چارچوب نظريه حاكميت قانون برخي مفاهيم موجود در حقوق انگلستان در حقوق ايران ناشناخته است وضرورت دارد تا نظام حقوقي با شناسايي آن‌ها به نحو احسن تضمينگر حقوق مؤديان مالياتي در مقابل دستگاه مالياتي كشور باشد. در مجموع به نظر مي‌رسد مباني حق دادخواهي مالياتي در حقوق انگستان در كنار قواعد قانون اساسي، مفهوم باستاني عدالت طبيعي است كه با دو شاخصه بنيادين بيطرفي و حق استماع تضمينگر حق دادخواهي مالياتي شهروندان است. در حالي كه اين حق در حقوق ايران از نظريه بنيادين حاكميت قانون و در قالب اصل 34 قانون اساسي قابل استنتاج بوده، به نسبت حقوق انگليس قدمت كم‌تري دارد.

The right to tax complaint is an important aspect of the general right of citizens to petition. This right is recognized in both Iran and English legal systems and its foundations are taken from the concept and principles of Constitutions. Furthermore, in English law, the right to complaint results from the traditional and fundamental principles of the Common Law, and the Theory of Natural Justice and Procedural Fairness too. Moreover, advances in Theory the Rule of Law and recognizing principles such as Legitimate Expectations, Proportionality, Obligation to state reasons and theory of Ultra Vires are favorably is guaranteed the right to tax complaint. In the Iranian legal system, the most important basis of the right to tax complaint is Article 34 of the Constitution; however, some concepts in English law, are unknown in Iranian law in the framework of the Rule of Law and it is necessary that, the legal system identify them, and guarantee the rights of tax payers in the country's tax system as well. It seems that, totally the right to tax complaint in English law (in addition to the rules of the constitution), takes its foundations-from the ancient concept of Natural Justice by two fundamental traits: Impartiality and Hearing, while in Iranian law, this right can be derived from the fundamental idea of the Rule of Law and within the framework of Article 34 of the Constitution, and has less antiquity than English law.