بررسي تطبيقي حق مالكيت اختراعات دانشگاهي و مؤسسه هاي پژوهشي (با تكيه بر مفهوم عدالت)

Comparative Study of Ownership of Universities and Research Institutes’s inventions (Analysis Aased upon the Concept of Justice)

تعيين مالكيت اختراعات حاصل از پژوهش هاي انجام شده در دانشگاه ها و موسسه هاي پژوهشي ، بنا به دلايل مختلفي از جمله لزوم تجاري سازي هر چه بيشتر اينگونه اختراعات، در عين فراهم كردن انگيزه لازم در مخترعان، موضوع سياستگذاري در حوزه حقوق مالكيت فكري بوده است. در اين خصوص ، چهار ساختار مالكيت متفاوت پيشنهاد شده است: 1) مالكيت دانشگاه 2) مالكيت مخترع 3) ورود به قلمرو اموال عمومي و 4) مالكيت مشترك مخترع و دانشگاه. در اين مقاله ابتدا، هر يك از مدل هاي پيشنهادي تعريف و تجربه ساير كشورها در خصوص آنها بيان مي شود. سپس به منظور ارائه ساختار مالكيت متناسب با عدالت، به معرفي اجمالي معيارهاي سه گانه عدالت توسط ارسطو ، جرمي بنتام و جان راولز پرداخته مي شود و تطابق هر يك از اين مدل هاي مالكيت موجود با معيارهاي سه گانه عدالت سنجيده مي شود. در نهايت با توجه به لزوم تعيين موردي شخصي كه امكان بيشتري براي تجاري سازي اختراعات دارد، مدل تلفيقي با عنوان " مالكيت دانشگاه با حق انتخاب مالكيت توسط مخترع " پيشنهاد مي شود.

Due to the necessity of commercialization of inventions created in universities and research institutions and at the same time providing necessary incentive for inventors, determining the ownership of theses inventions has attracted the attention of policy makers of intellectual property law. Theoretically, there are four main ownership structures: 1) University ownership model, 2) Inventor ownership model 3) Joint ownership of inventor and university model 4) No ownership and entrance to public domain. In this paper, at first, we will briefly introduce these models and their application in practice. Then in order to provide a model consistent with the criteria of distributive justice, we explain three main criteria of justice. Then we investigate consistency of each model with three justice criteria. Finally due to the importance of determining the best person to commercialize the inventions, we propose a hybrid model of ownership titled "Initial ownership of university with ownership option of inventors ".