تأثير سطوح مختلف نيتروژن و تراكم بوته بر عملكرد دانه، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه ارقام آفتابگردان در منطقه اردبيل

Study of various levels of nitrogen fertilizer and plant density on grain yield, rate and effective grain filling period sunflower (Helianthus annus L.) cultivars in Ardabil region

به منظور بررسي تاثير تراكم و سطوح نيتروژن بر عملكرد دانه، سرعت و دوره پر شدن دانه ارقام آفتابگردان در منطقه اردبيل، آزمايشي در سال 1388 در مزرعه دانشگاه محقق اردبيلي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. كرت هاي اصلي به سطوح كود نيتروژنه (صفر، 75 و 150 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار) و كرت هاي فرعي به صورت فاكتوريلي از تراكم هاي بوته (8،10و 12 بوته در متر مربع) و ارقام آفتابگردان (يوروفلور و آرماويرسكي) اختصاص داده شدند. نتايج نشان داد كه حداكثر وزن دانه، سرعت و طول دوره موثر پرشدن دانه به تراكم پايين و مقادير بالاي نيتروژن تعلق داشت. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه حداكثر وزن هر دانه در رقم آرماويرسكي در تراكم 8 بوته در متر مربع با 150كيلوگرم نيتروژن در هكتار و حداقل آن در رقم يوروفلور در تراكم 12 بوته در متر مربع و بدون مصرف نيتروژن بدست آمد. بيشترين عملكرد دانه در مصرف150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار با رقم آرماويرسكي و كمترين آن در عدم مصرف كود نيتروژن با رقم يوروفلور برآورد گرديد. به نظر مي رسد كه به منظور افزايش عملكرد دانه، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه مي توان پيشنهاد نمود كه رقم آرماويرسكي با 150 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار در شرايط اقليمي اردبيل به كار برده شود.

In order to investigate the effects of plant densities and nitrogen levels on grain yield، rate and effective grain filling period sunflower (Helianthus annus L.) cultivars in Ardabil region، an experiment was carried out as split plot factorial based on randomized complete block design with three replications in experimental field of University of Mohaghegh Ardabili in 2009. Nitrogen fertilizer in three levels (0، 75 and 150 kg N/ha as urea) were assigned to the main plots and the combination of plant density (8، 10 and 12 plant m-2) with two sunflower cultivars (Urofelor and Armavirisky) were factorially assigned to the subplots. The results showed maximum grain weight، rate and effective grain filling period belonged in low plant densities and high nitrogen rates. Means comparison showed that maximum of grain weight were obtained in Armavirisky cultivar × 8 plants/m2 with application of 150 kg N/ha and minimum of it was obtained in Urofelor cultivar × 12 plants/m2 without application of nitrogen fertilizer. The highest grain yield was obtained in application of 150 Kg N.ha-1×Armavirisky cultivar and the least of it was obtained in Urofelor cultivar without nitrogen fertilizer. It seems that in order to increasing the grain yield، rate and effective grain filling period can be suggested that 150 Kg N.ha-1 with Armavirisky cultivar be applied in conditions of Ardabil climate.