مطالعه تطبيقي مباني جرم انگاري جرائم سايبر در نظام كيفري ايران و آلمان

The principles of Criminalization of Cyber Crimes (Comparative Study in the Iranian and German criminal justice systems)

آگاهي نسبت به اين‌كه مرز دخالت كيفري از مداخله غير كيفري در قلمرو آزادي فردي در فضاي سايبر چيست، پرسشي است كه در بحث از مباني جرم‌انگاري به آن پرداخته مي‌شود. مباني جرم‌انگاري جرائم سايبري درواقع تبيين مي‌كنند كه چه نوع رفتاري مي‌تواند در فضاي سايبر عنوان مجرمانه به خود بگيرد. برخي از آن مباني جهت تحديد دامنه‌ جرم‌انگاري و توجيه اخلاقي آن مانع ايجاد مي‌كنند، همچون اصل صدمه و اصل استقلال فردي. تمركز برخي ديگر بر حمايت از گسترش دامنه جرم‌انگاري است، همچون اصل قيم‌م آبي قانوني و اصل مصلحت عمومي كه به‌عنوان الگو و راهنما معين مي‌كنند كه چه اعمالي بايد از دايره اقتدار دولت خارج گردند. اين پژوهش درصدد پاسخگويي به اين پرسش‌ها است كه دو نظام قانون‌گذاري كيفري ايران و آلمان تا چه اندازه تحت تأثير مباني جرم‌انگاري جرائم سايبري رفتارهايي را در قلمرو مداخله‌هاي كيفري قرار مي‌دهند؟ دستاوردهاي حقوق كيفري آلمان در اين زمينه تا چه اندازه در حقوق ايران قابليت بهره‌برداري دارند؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند قانون‌گذار آلمان در جرم‌انگاري جرائم سايبري مبتني بر يك نظام ليبراليستي كه در آن مبنا اصالت فرد و آزادي افعال انسان‌ها است بيش‌تر تحت تأثير اصل صدمه واقع گرديده است؛ منوط بر اين‌كه ضرر شديد باشد و استفاده از ساير روش‌هاي پيشگيري از آن ناممكن يا ناكارآمد باشد. لكن قانون‌گذار ايران در كنار تأثيرپذيري از اصل صدمه، با تفسيري متفاوت، صدمه به اخلاق، ارزش‌هاي اسلامي و اجتماعي را مبنا قرار داده است و اين رويكرد قانون‌گذار ايران با مباني‌اي چون اصل قيم‌مآبي قانوني و اصل مصلحت عمومي توجيه مي‌شود.

The question of When to use criminal intervention or non-criminal intervention is a matter that has been discussed in criminalization debates. As the matter of the fact, Principles of criminalization clarify which behavior in cyber space could be considered a crime. some of the principles that this process is based on - like harm and autonomy principles- make obstacles in accordance to limitation of the scope and moral justification of the criminalization. But some other principles like legal paternalism and considering public interest widen the scope of criminalization. Overall, these principle as a model of reference, determine what behavior should be out of the sovereignty of the state. This paper seeks to answer questions like to what extent Iranian and German criminal system under the influence of the principles of criminalization of cyber crimes, consider criminal interventions in regard to cyberspace conducts? To what extent Iranian laws can use German criminal laws achievements? Findings indicates that German legislator tended toward a liberal approach in criminalization of cyber crimes which is based in individualism and belief in freedom of the human conducts and harm principle which means that unless a conduct has a grievous harm toward another being, it should not be a crime. and an act can be considered a crime only if there is no other preventive method to control it. But Iranian legislator, although were influenced by the harm principle, with a different interpretation, considered any harm to morality, Islamic and social values as justification of criminalization of cyber crimes which is in accordance with legal paternalism and public interest principles.