كليدواژه :
ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ اﯾﺮاﻧﯽ , ﻣﮑﺘﺐ ﺗﻔﺴﯿﺮي ﺧﺮاﺳﺎن , ﻣﮑﺘﺐ ﺗﻔﺴﯿﺮي ري , ﻣﮑﺘﺐ ﺗﻔﺴﯿﺮي اﺻﻔﻬﺎن , ﻣﮑﺘﺐ ﺗﻔﺴﯿﺮي ﻓﺎرس , ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﺟﺎﻣﻊ , ﺗﮏ ﻧﮕﺎري ﻫﺎ در ﺗﻔﺴﯿﺮ
چكيده فارسي :
دانشمندان ايراني در تأسيس بسياري از علوم اسلامي مثل علوم ادبي، تاريخ، فقه، حديث، تفسير، كلام، فلسفه و عرفان كه در قرن نخست اسلامي پي ريزي شد، نقش قابل توجهي داشتند. خصوصاً در زمينه تفسير قرآن كريم، از صدر اسلام تاكنون هيچ قرني نبوده است كه اثري از سوي انديشمندان مسلمان ايراني عرضه نشده باشد. مي توان گفت كه با ظهور اسلام در ايران، استعداد ايرانيان تحريك شد و روح تازه اي در آن دميده شد و در نتيجه توانستند با آفريدن شاهكارهاي علمي و فرهنگي فراواني در راه خدمت به اسلام، نبوغ خود را در عرصه هاي مختلف علمي نشان دهند. نخستين و مهم ترين موضوعي كه توجه دانشمندان ايراني را جلب كرد، قرآن بود و اهتمام ايرانيان به تفسير و حديث كه مستقيماً به اسلام مربوط مي شود، از هر مورد ديگر بيشتر بود. پيشرفت ها و دستاوردهاي ايرانيان در علوم قرآني، قرائت، تفسير و حديث، بخش مهمي از عصر شكوفايي فرهنگي اسلامي را در بر گرفته است. بررسي تاريخي با تكيه بر كانون جغرافيايي علمي نشان مي دهد كه در قرون اوليه اسلامي، حداقل دو كانون اصلي؛ خراسان و ري و دو كانون فرعي؛ اصفهان و فارس، مهم ترين مراكز علوم قرآني در ايران بوده اند و در اين ميان، خراسان در زمينه تربيت دانشمندان علوم قرآني بر ديگر نواحي ايران ارجحيت داشت. نگارنده در نوشته پيش رو بر آن است كه ضمن بررسي سير تاريخي نگارش تفسيرهاي قرآن از قرن سوم تا پايان قرن چهاردهم هجري در جغرافياي سرزميني ايران، سير تطور مكاتب و روش هاي تفسيري و نحله هاي فكري مؤثر در رويكردهاي تفسيري دانشمندان ايراني را مورد مطالعه قرار دهد، علاوه بر آن قرون طلايي شكل گيري تفاسير مختلف را در ايران، بيان و زمينه هاي شكل گيري جوامع تفسيري مختلف را نشان دهد.
چكيده لاتين :
Iranian scientists played a significant role in establishing many Islamic sciences such as literary sciences, history, jurisprudence, hadith, commentary, theology, philosophy and mysticism in the first century. Especially in the context of the Holy Qur'an, since the beginning of Islam, there has never been a century since there has not been a work by Iranian Muslim scholars. It can be said that with the appearanceof Islam in Iran, Iranian talent was provoked and the new spirit was blown up, and as a result, they were able to show their genius in various scientific fields by creating many scientific and cultural masterpieces on the way to serving Islam. The first and most important issue that attracted the attention of Iranian scholars was the Qur'an, and the Iranian interest in interpreting and Hadith directly related to Islam was greater than any other one. The progress and achievements of the Persians in the Qur'anic sciences, reading, commentary, and hadiths are an important part of the era of Islamic cultural flourishing. The historical survey, relying on the geographical center of science, shows that in the early Islamic centuries, at least two main centers: Khurasan and Riy, and two sub-centers, Isfahan and Fars, were the most important centers of Quranic science in Iran, and among them, Khurasan in the field of education of scientists Quranic science was preferred to other regions of Iran. In the present article, the author intends to study the evolution of the schools and the methods of interpretation and effective ways of interpreting approaches of Iranian scholars from the third century to the end of the 14th century in the Qur'anic interpretations, In addition, the golden age of the formation of different interpretations in Iran, the expression and the context of the formation of different interpretative societies.
