تاريخ يابي دَرِ مسجد بالاسر آستان قدس رضوي براساس مطالعه تطبيقي ويژگي هاي كتيبه، نقش و ساخت آن با آثار شاخص چوبي و كاشي تزيينات معماري خراسان

در ميان آثار تاريخي چوبي مجموعه حرم رضوي، دَرِ دو لنگه اي در اداره حفاظت و مرمت آستان قدس نگهداري مي شود كه سابقا متعلق به مسجد بالاسر بوده و به لحاظ زيبايي و فني داراي ارزش فراواني است. هرچند اين دَر، داراي كتيبه تاريخي نيست، اما كتيبه روي چهارچوب آن حاوي نام حامي ساخت آن است كه به تعمير مسجد دستور داده است. مقاله حاضر مي كوشد با تكيه بر اطلاعات كتيبه اي، فني و هنري، تاريخ اين اثر را مشخص كند. با مطالعات تطبيقي در اسناد و مدارك تاريخي درباره هويت و نام حامي تعمير مسجد بالاسر، فرضيه اين پژوهش بر اين امر بنيان گرفته است كه ساخت اثر مذكور به دوران شاهرخ تيموري برميگردد. بررسي تطبيقي عناصر تزييني و كتيبه هاي روي دَرِ مذكور با آثار شاخص كاشيكاري و چوب دوره تيموري در خراسان، شباهت هايي را بين اين آثار نمايان ساخت كه از جمله اين آثار عبارتند از: كاشيكاري مسجد گوهرشاد، مسجد شاه، مدرسه غياثيه خرگرد و آرامگاه شيخ ابوبكر تايبادي و منبت كاري دَرِ مسجد جامع ازقد در طرقبه، صندوق موزه ويراني مشهد، دَرِ مدرسه بالاسر و ضريح امامزاده محروق نيشابور. مقاله به روش توصيفي، تطبيقي و تحليلي در دو بخش تدوين يافته است: ابتدا بررسي اثر و تطبيق اطلاعات حاصل از آن با اسناد و مكتوبات تاريخي و دوم بررسي تطبيقي عناصر تزييني وابسته به معماري در حوزه چوب و كاشي در آثار شاخص دوره شاهرخ تيموري. گردآوري اطلاعات عمدتا بر شيوه ميداني استوار بوده است.