بررسي موقعيت جغرافيايي داهه و جايگاه سياسي، نظامي و اقتصادي پرثوه/پارت در عصر ماد و هخامنشي

The study of Dahae’s geographical position and the political, military, and financial positions of parƟava/Part in the Mede and Achaemenid era

پرثوه در دوران باستان ازجمله ايالاتي است كه به سبب موقعيت مهم جغرافيايي و برخي عوامل ديگر، به عنوان قومي غالب احياگر حكومت ايرانيان شدند. بر اين اساس پژوهش حاضر بر آن است دريابد كه؛ نام اين قومِ غالب و ايالت پرثوه، از چه روزگاري در تاريخ نمودار شده و چه منطقه اي را تحت پوشش قرار مي داده است؟ همچنين اينكه آيا ميتوان اين ايالت را در حوزه قدرت و قلمرو مادها و هخامنشيان دانست؟ در اين صورت از لحاظ سياسي-نظامي و حتي اقتصادي چه جايگاه و حتي گستره اي را براي اين ساتراپي در بين ديگر ايالات ماد و هخامنشي مي توان قائل بود؟ بدين سان با بررسي منابع مادي و غيرمادي و با رويكردي توصيفي-تحليلي يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه در روزگار ماد پرثوه ابتدا به عنوان مرز شرقيِ مادِ بزرگ مطرح شده و با قدرت گيري مادها تحت سلطه اين حكومت قرار گرفت. همچنين با توجه به اهميت قوم داهه كه در نخستين كتيبه هاي هخامنشي بدان ها اشاره شده مي توان گفت؛ قومِ مذكور با استقرار در همجواري ايالت وركانا موجب پيوند سرزميني پرثوه با ايالت وركانا/هيركانيا شده و در روزگار هخامنشي ادغام و ذيل يك ساتراپي قرار گرفتند؛ بنابراين به دليل ويژگي جنگاوري پارتها و به سبب قرار گرفتن در مسير راه هاي مهم تجاري و استراتژيكي هم از لحاظ نيروي نظامي و هم موقعيت جغرافيايي و اقتصادي پرثوه از جايگاه و موقعيت بسيار مطلوبي برخوردار بوده است به گونه اي كه در زمره مهمترين متحدين مادها و در اكثر موارد در مرتبه سوم از فهرست ساتراپهاي هخامنشي قرار داشته است.

parƟava state being located in an important area of the easter Mede and Achaemenid lands was safe against the range of attacks and devastating powers like Assyrian and Macedonian thereafter. One of the significant and traceable issues is when the name of such state and Parϴave was demonstrated in history؟ and what locations this state covered; whether the state could be considered in the power district of Achaemenian and Mede’s territories. Altogether, what socio-military and even economical domains and positions would be considered for such Satrapi among the other states of Mede and Achaemenian. Consequently to answer the questions, by referring to Median and non-Median written texts and a descriptive-analytical approach the following results were attained. Porϴave state accompanied with important states like Kharazm and Bāxtriš made an outstanding unio‎n during the Median and Achaemenid. The unio‎n was considered as the eastern border of the great Mede, after Mede being more powered, it became under the domination of Mede; thereafter the unio‎n was assumed as the main military bases of Mede and Achaemenid. Moreover, with the significance of Dahae tribe, which has been mentioned in the first Achaemenid epigraphs, it can be claimed that the tribe conquered the eastern of Caspian sea to the Oxus areas. Therefore, in different periods of time, Parsava became integrated with the state of Verkana/Hirkana under a whole Satrapi with the name of Parsava and the center of state. All in all, Parsave was located in a very suitable and appropriate position in the ancient era all from military, geographical, and economic aspects (for being located on the outstanding commercial roads).