رابطه بين استقرار و پراكنش گونه پلت (Acer velutinum Boiss) با خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك و عوامل توپوگرافي در جنگل هاي شمال (مطالعه موردي: حوزه ناو اسالم/استان گيلان)

Relation between establishment and distribution of Acer velutinum Boiss. with soil physical and chemical properties and topographic factors in Caspian forest: a case study of Nav Asalem district/ Guilan province

اين تحقيق در حوزه ناو اسالم در استان گيلان كه يكي از مناطق استقرار و پراكنش وسيع و مناسب گونه پلت در جنگل-هاي شمال مي باشد انجام شده است. هدف از اين تحقيق بررسي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك و عوامل توپوگرافي تاثيرگذار بر استقرار و پراكنش اين گونه در اين رويشگاه ها مي باشد تا از اين طريق بتوان برخي از مهم ترين ويژگي هاي اكولوژيكي اين گونه مهم را مشخص نمود. با در دست داشتن نقشه تيپ درختي و نقشه توپوگرافي، در محل هاي پراكنش مناسب گونه پلت قطعات نمونه به صورت تصادفي برداشت شد. در داخل هر قطعه نمونه، در كنار مشخص كردن جهت، شيب، ارتفاع از سطح دريا، نوع گونه درختي و اندازه گيري قطر درختان، نمونه خاك برداشت و مهم ترين خصوصيات خاك تعيين شد. زادآوري گونه هاي درختي نيز در مركز قطعه نمونه اصلي برداشت شد. نتايج نشان داد كه عوامل تاثيرگذار در استقرار و پراكنش گونه پلت درصد كربن آلي، نيتروژن كل و رطوبت اشباع خاك مي-باشد و همبستگي مثبت و معني داري بين اين عوامل خاكي و پراكنش گونه پلت وجود دارد. از بين عوامل توپوگرافي نيز گونه پلت با جهات شمالي همبستگي مثبت نشان مي دهد. همچنين تاثير كربن، فسفر، درصد رطوبت اشباع، مقدار شن و ارتفاع از سطح دريا بر زادآوري پلت مثبت بوده و در مقابل ميزان كلسيم و منيزيوم رابطه منفي با زادآوري اين گونه دارد. نتايج نهايي اين تحقيق نشان مي دهد كه در استقرار و پراكنش گونه پلت، رويشگاه هاي مرغوب با خاك حاصلخيز و رطوبت مناسب تعيين كننده مي باشد.

This research was carried out in Asalem/Guilan province where، Acer velutinum show preferred establishment and distribution. In this research، soil chemical and physical properties and topographic factors effected on establishment and distribution of Acer velutinum was investigated to determine the most important ecological factors. Using tree type and topographic maps، the sampling plots were taken randomly in appropriate distribution sites of Acer velutinum. In each sample plot، aspect، slope، elevation، tree species، diameter of each tree and soil samples were taken and then the most important soil properties were analyzed. Regeneration of tree species was also taken in center of each main plot in micro-plot. The results showed that C، N and water holding capacity (WHC) have positive and significant correlation with distribution of Acer velutinum and among topographic factors، north aspect also showed this correlation. C، P، WHC، sand content and elevation showed positive and significant correlation and Ca، Mg showed negative correlation with regeneration of Acer velutinum. The final results of this research showed that productive sites with fertile soils are the main factors for establishment and distribution of Acer velutinum.