بررسي كاربرد تلفيقي اعمال كودهاي زيستي و شيميايي بر روي عملكرد، اجزاي عملكرد و اسانس گياه دارويي رازيانه

Effect of integrated usage of biological and chemical phosphate fertilizers on growth, yield, yield components and essential oil of Fennel Foeniculum vulgar Mill

به منظور بررسي تاثير كاربرد كود هاي زيستي و شيميايي روي عملكرد، اجزاي عملكرد و اسانس گياه دارويي رازيانه، آزمايشي به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در بهار سال 1389 در مزرعه تحقيقاتي گياهان دارويي دانشگاه شاهد انجام گرفت. در اين آزمايش تيمار هاي كود زيستي شامل قارچ ميكوريزا (دو گونه) در سه سطح (عدم تلقيح (M1)، تلقيح با ميكوريزاي Pirimospora indica (M2) و تلقيح با ميكوريزاي (Sabacina vermifera (M3) و ميكروارگانيسم هاي حل كننده فسفات شامل باكتري سودوموناس پوتيدا در دو سطح (عدم تلقيح (B1) و تلقيح (B2))، كود فسفره شيميايي در سه سطح (صفر (P1)، 50 (P2) و 100 (P3) كيلوگرم در هكتار P2O5) بر روي گياه دارويي رازيانه مورد بررسي قرار گرفت. در هر تكرار يك كرت به عنوان شاهد كود شيميايي NPK (90، 60 و 90 كيلوگرم در هكتار) به جهت مقايسه با عملكرد كود هاي زيستي در نظر گرفته شد. بر اساس نتايج بدست آمده اعمال تيمار هاي زيستي M3B1P1 روي صفات شاخص برداشت (HI) به ميزان 5/12%، تيمار M3B2P2 روي عملكرد اسانس 6/ 126 (ليتر در هكتار)، تيمار M2B2P2 روي تعداد چتر مركب در بوته به ميزان 9/ 512 عدد، تيمار M3B2P2 روي عملكرد بيولوژيك به ميزان 4/125كيلوگرم در هكتار و عملكرد دانه با 516 كيلوگرم در هكتار داشته است؛ اما اعمال اين تيمار ها تاثير معني داري بر روي صفات وزن هزار دانه و ارتفاع گياه نداشت.

In order to study the effect of usage of biological and chemical phosphate fertilizers on growth, yield, yield components and essential oil of Fennel, a field study conducted during spring planting season at research station farm of medicinal plants at Shahed University in 2010. Biofertilizer treatment contains 3 levels of nitrogen fixer mycorrhizae (no inoculation, inoculation with Pirimosporaindica and inoculation with Sabacinavermifera) and phosphate solubilizing microorganism (Pseudomonas putidabacteria) in two levels (with and without inoculation with microorganism) and 3 levels of chemical phosphate fertilizers (consisted of 0, 50 and 100 kg.ha-1 of P2O5). The effect was evaluated in split plots based on randomized block design with three replications. At each replication a plot as a chemical fertilizer (NPK) control was considered for comparison to biofertilizer application. Results showed that all measured traits in phosphate compounds solubilizing microorganisms and nitrogen fixer mycorrhizae were higher than other treatments. So, the treatments done, have a significant effect on grain yield with the rate of 516 kg.ha-1, biological yield with rate of 4.125 kg.ha-1, compound of umbels per plant with number of 512.9, harvest index with the rate of 12.5% and essential oil yield with the rate of 126.63 lit.ha-1.