بررسي تطبيقي «ريته» و «اشه» در هند و ايران باستان

Rta and Aša in India and Ancient Iran: A Comparative Study

در ميان پرسش هاي انسان دربارۀ هستي پيرامون خود، پس از سوال از چگونگي پيدايش جهان، پرسش از چگونگي برقراري و بقاي كيهان، اساسي ترين پرسش او بوده است. يكي از عمومي ترين پاسخ هايي كه به اين مساله داده شده است، وجود يك اصل «نظم كيهاني» يا «قانون كيهاني» در هستي است كه باعث مي شود جهان با هماهنگي و استواري به پيش رود و بقاء و دوام يابد. در اعتقادات هند باستان، اين اصل نظم يا قانون كيهاني با عنوان «ريته» و در ايران باستان با عنوان «ارته» يا «اشه»، معرفي شده است. ريته و اشه هم به لحاظ مفهومي و هم به لحاظ زبان شناختي يكسان اند و هر دو، اعتقاد به وجود اصل نامتشخص نظم در هستي را، كه مبنا و مجراي تمام نظامهاي كيهاني، آييني و اخلاقي در جهان است، نشان مي دهد. ريته و اشه تحت نظارت و محافظت ويژۀ خدايان قرار دارند و بيرون رفتن از حدود آنها و شكستن حرمت و قوانين آنها با مجازات و شوربختي همراه خواهد بود. بنابراين همۀ دينداران و حتي خدايان مي كوشند تا با اين قانون كيهاني هماهنگ باشند و بر طبق اصول آن رفتار كنند، تا شايستۀ عنوان «ريتاون» دارندۀ (ريته) يا «اَشَوَن» (به راستي پيوسته) گردند و به سعادت و نيكبختي بي زوال و هميشگي دست يابند.

Among all questions which are asked about the nature of existence, after asking about the creation, the question about the order and permanence of the universe is the most essential question. A common answer to this question is that there is a Cosmic Order or Cosmic Law which protects the universe from disorder. This Cosmic Order was called rta in ancient India, and aša in the ancient Iran. It personifies the cosmic, social, ritual, and moral order. Rta and aša are synonyms and from the etymological point of view, were derived from a common root. Rta (or aša) is under the protection of gods; therefore, if someone transgresses its bounds, she/he will be punished. So all devotees and even gods should harmonize themselves with rta (or aša) and behave in accordance with its principles. If they act so, they will be qualified for the title of rtavan (those who possess rta) or ašavan (those who upholdaša) and will enjoy the everlasting bliss and prosperity.