بررسي ارتباط بين پويايي عناصر غذايي و تركيب شيميايي لاشبرگ با نرخ تجزيه لاشبرگ در مراحل آخر فرآيند تجزيه

Study of the relationship between nutrients dynamics and chemical composition of litter with decomposition rate in late decomposition stages

مرحله آخر فرآيند تجزيه زماني شروع مي شود كه تجزيه و تخريب ليگنين اتفاق مي افتد، يعني بعد از گذشت يكسال از شروع فرآيند. فاكتورهاي تنظيم كننده تجزيه ليگنين و در نتيجه لاشبرگ در اين مرحله كمتر شناخته شده و اطلاعات ما درخصوص چگونگي اين فاكتورها در ميان لاشبرگها و رويشگاههاي گوناگون با شرايط اقليمي و خاكي متفاوت، كمتر است. بنابراين جهت نيل به اين مهم، مطالعه حاضر با هدف تعيين چگونگي كنترل تخريب ليگنين و در نتيجه نرخ از دست دهي ماده آلي لاشبرگ بوسيله نيتروژن، كلسيم و منگنز در لاشبرگ گونه هاي نوئل، توسكاي ييلاقي و افراپلت در دو رويشگاه نوئل خالص و آميخته بعد از گذشت 400 روز از فرآيند تجزيه در منطقه لاجيم انجام شد. نتايج نشان داد كه نرخ تجزيه لاشبرگ گونه ها به غير از افراپلت در رويشگاه نوئل آميخته نسبت به نوئل خالص بيشتر بود. در رويشگاه نوئل خالص نرخ تجزيه لاشبرگها با غلظتهاي منگنز و كلسيم ارتباط مثبت معني داري داشت اما بين غلظتهاي منگنز و كلسيم با غلظت ليگنين هيچ گونه ارتباط معني داري وجود نداشت. در رويشگاه نوئل آميخته غلظتهاي نيتروژن و ليگنين با نرخ تجزيه لاشبرگها بترتيب ارتباط معني دار مثبت و منفي داشتند. همچنين در اين رويشگاه بين غلظتهاي كلسيم با ليگنين ارتباط معني دار منفي وجود داشت. در ارتباط با نوع لاشبرگ بغير از لاشبرگ سوزني برگ، كه ميزان نيتروژن به عنوان فاكتور تنظيم كننده نرخ تجزيه در مرحله آخر محسوب مي گردد، هيچ يك از فاكتورهاي كيفي توصيفي (نيتروژن، ليگنين، منگنز و كلسيم) بر نرخ تجزيه لاشبرگ در مرحله آخر تاثير نداشتند.

The late stage of decomposition process identified by that when decomposition and degradation of lignin had been occurred، i.e. at about 1 year after the incubation. The regulating factors for degradation of lignin، and thus of litter، in late decomposition stages are little known and we know very little about how they vary among litter species and sites with different climatic and edaphic conditions. Therefore، this study was done inorder to determine whether the control of lignin decay، and thus of litter mass-loss rate، by N، Ca and Mn in leaf litters of Norway spruce (Picea abies (L) Karst)، Alder (Alnus subcordata C.A.Meyer) and Maple (Acer velutinum Boiss.) in pure and mixed Norway spruce sites after 400 day in lajim region. The results showed that decomposition rates of litter species exclusive of Maple، in mixed Norway spruce site were significantly higher than pure Norway spruce site. In the pure Norway spruce site decomposition rates of litter species were positively and significantly correlated with Mn and Ca concentrations، but had not significant correlation between Mn and Ca concentrations with lignin concentration. In the mixed Norway spruce site decomposition rates of litter species had significantly positively and negatively correlated with N and lignin concentrations respectively. Also in this site، there was negatively and significantly correlation between Ca and lignin concentrations. In relation with litter type، exclusive of needle litter، that Nitrogen amount is important regulating factor، nor of descriptive and qualitative factors (N، lignin، Mn، Ca) had not effect on the decomposition in late stage.