تحليلي بر دانش پژوهي فرايند خط مشي عمومي در ايران

Analyzing Public Policy Process Scholarship in Iran

از يك سو، دانش‌پژوهي فرايند خط‌مشي عمومي در چهار دهۀ گذشته با غناي نظري قابل‌ توجّهي در سطح جهان مواجه شده است و رويكرد چرخۀ مراحل (تعريف مسئله، ارائه پيشنهاديه، تصويب، پياده‌سازي، و ارزيابي)، جاي خود را به نگاه‌هاي نظري جديدي همچون نظريه تعادل نقطه‌اي، چهارچوب ائتلاف مدافع، چهارچوب جريانات چندگانه، مدل اشاعه خط‌مشي، نظريه بازخورد خط‌مشي، و غيره داده است. از سوي ديگر، سه نوع جريانِ پژوهشي نوظهور در مطالعات فرايند خط‌ مشي‌گذاري ديده مي‌شود: به‌كارگيري نگاه‌هاي نظري در عرصه‌ها و خط‌مشي‌هاي مختلف و مقايسه قدرت تبيين‌كنندگي آنها، مقايسه نگاه‌هاي نظري با يكديگر، و تلفيق و ادغام براي دستيابي به نگاه نظري جامع‌تر. با اين حال، بررسي‌ها نشان داد كه دانش‌پژوهان فرايند خط‌مشي‌گذاري در ايران همچنان در راستاي رويكرد منسوخ چرخه مراحل قدم برمي‌دارند و چندان توجّهي به آزمون، نقد يا پيشبرد نگاه‌هاي نظريِ جديد نمي‌شود. از اين‌رو، توصيه‌هايي براي بهبود و ارتقاي مطالعات فرايند خط‌مشي در ايران ارائه شده است.

In one way, public policy scholarship has enriched considerably and stage heuristics approach (problem identification. Proposing, affirmation, implementation, and evaluation) has replaced by new theoretical views such as punctuated equilibrium theory, advocacy coalition framework, multiple streams framework, policy diffusion model, and so on. On the other way, there are three emergent research streams in policy scholarship: (1) using theoretical views on different policy areas and then comparing their explanatory power, (2) comparing theoretical views together, and (3) combing and integrating them to achieve grand theoretical view. Yet, examinations revealed that Iranian policy scholars only use policy stage heuristic as an analytical lens and don’t consider testing, critiquing, and developing new theoretical lens of policy process. In this regard, we have recommended many guidelines to tuning up and accelerating policy studies in Iran.