گونه‌شناسي ريسك‌هاي منابع انساني براساس نقاط مرجع استراتژيك: كاربرد رويكرد كيفي

Human Resource Risks Typology Based On Strategic Reference Points: Qualitative Approach Application

حجم وسيع منابع موجود كه به شناسايي و تشريح يكي از بخش‌هاي سيستم گسترده ريسك‌هاي منابع انساني پرداخته‌اند، در قياس با منابع محدودي كه به شكلي نظام‌مند و چندبعدي به اين موضوع نگريسته‌اند، حكايت از عدم وجود ديدگاهي كل‌نگر در اين حوزه مطالعاتي دارد. در پژوهش حاضر چارچوبي دوبُعدي براي شناسايي و دسته‌بندي ريسك‌هاي منابع انساني معرفي شده است. براي ارائه اين چارچوب از سه منبع اساسي بهره گرفته شد. نخست، پيشينه، مدل‌ها، ديدگاه‌ها و تحقيقات مختلف در حوزه ريسك منابع انساني به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با بهره‌گيري از نتايج اين گام و از طريق مصاحبه‌هاي نيمه‌ ساختاريافته با خبرگان منابع انساني سه سازمان مطرح كشور در صنعت برق، مؤلفه‌ها و شاخص‌هاي مرتبط با ابعاد اصلي ريسك‌هاي منابع انساني شناسايي شدند. با استفاده از روش نمونه‌گيري قضاوتي و گلوله‌برفي، مصاحبه با خبرگان تا حد اشباع نظري ادامه پيدا كرد. داده‌هاي حاصل با روش كيفي تحليل تم و نرم‌افزار QSR Nvivo تحليل شد و 5 تم اصلي، 14 تم فرعي و 60 مفهوم مرتبط با ريسك‌هاي منابع انساني شناسايي شدند. نتايج اين تحليل به شكل‌گيري ديدگاهي كامل‌تر از انواع ريسك‌هاي منابع انساني كمك شاياني نمود. در نهايت، بر مبناي قضاوت و تحليل محققان و با بهره‌گيري از نتيجه گام‌هاي پيشين، چارچوب پژوهش معرفي شد. چارچوب پيشنهادي مشتمل بر دو نقطه مرجع استراتژيك است كه يكي ماهيت ريسك را تبيين كرده و ديگري كانون توجه ريسك را مد نظر قرار مي‌دهد. اين چارچوب مي‌تواند مبناي مناسبي براي محققان و مجريان سازمان‌ها براي شناسايي و طبقه‌بندي ريسك‌هاي منابع انساني به ‌شمار رود.

The vast amount of existing resources which identify and describe only one part of the wide system of human resources risks, compared with the limited resources which address this issue in a systematic and multi-dimensional way, show the lack of holistic approach in this field of study. A two-dimensional framework is introduced in the present study in order to identify and categorize human resources risks. Three basic sources were provided to present this framework. First, history, models, perspectives and researches in the human resource risk field were extensively studied. Then, applying the results of this step and through semi-structured interviews with experts of three key organizations in the power industry, components and related indicators of the main aspects of human resource risks were identified. Using judgment and snowball sampling, interviews with experts were continued until theoretical saturation. Data extracted from interviews were analyzed using qualitative theme analysis method and QSR Nvivo software and 5 main themes, 14 sub-themes and 60 concepts of human resource risks were identified. The results of this analysis contributed to form a more complete view of human resource risks. Finally, according to the researchers’ analysis and judgment and using the results of previous steps, the research framework was introduced. The proposed framework consists of two strategic reference points. One of them explains the nature of risk and the other considers risk spotlight. The proposed framework could be a proper basis for researchers and administrators to identify and classify human resource risks.