تحليل حقوقي قراردادهاي مشاركت در توليد در صنايع بالادستي نفت و گاز و قابليت اعمال آن در حقوق ايران

A Legal Analysis of Production Sharing Contracts in Upstream Petroleum Industries and its Applicability in Iran’s Laws

تاريخچه صنعت نفت بيان‌گر آن‌ است كه كشورهاي ميزبان پس از تجربيات تلخ در نظام امتيازي سنتي و تحولات بين‌ المللي در اواسط قرن بيستم، به نظام نوين سرمايه‌ گذاري نفتي رو آوردند كه با چارچوب قراردادهاي مشاركت ‌در توليد شناخته شده است. گفته مي‌شود علت استقبال از اين الگوي قراردادي، در ابتدا احترام آن به اصل حاكميت كشورها بر منابع طبيعي، سپس انعطاف‌ پذيري و جذابيت در مؤلفه‌ هاي مالي آن است. در اين ميان كشور ايران به‌رغم گذشت سال‌ها از انقلاب اسلامي، در به‌كارگيري انحصاري قرارداد بيع متقابل تأكيد داشته و همچنان نسبت به قرارداد مشاركت در توليد به ديده ترديد مي‌ نگرد. گفته مي‌شود علت آن، ناديده گرفته شدن حاكميت كشور بر منابع نفتي و الزامات قانوني است. مقاله حاضر تلاش نموده تا ضمن تحليل حقوقي اركان حاكميتي و مالي الگوي مشاركت ‌در‌ توليد، مطلوبيت آن را روشن ساخته و سپس با بررسي مواضع قوانين حوزه نفت و گاز ايران، قابليت اعمال اين قراردادها را تبيين و پيشنهادات لازم را ارائه نمايد.

The history of petroleum industry shows that host countries after the virulent experiences in old concession system and international revolutions in the middle of the twentieth century, were appealed to new investment petroleum system. The new investment system has been known as the framework of production sharing contracts. It is believed that the first reason for the appeal to the contractual pattern is that these contracts respect the countries’ sovereignty principle about natural sources. The second reason is that fiscal components in these contracts are flexible and attractive. However, Iran, despite it’s been quite a long time since the Islamic revolution, is dubious about using the production sharing contracts. It is stated that the reasons for this are that first of all Iran’s sovereignty on natural sources will be ignored; and secondly the legal obligations prohibit that. This article legally analyzed sovereignty and main fiscal elements of contracts and explained the optimal feature of these contracts. Then, we explained the applicability of the contracts in Iran’s fields through researching the status of Iran’s petroleum regulations, and finally presented the essential proposal.