طراحي مدل رياضي تصميم گيري ساخت يا خريد به منظور توسعه سبد محصولات

Designing Mathematical Model for Development the Product Portfolio make-or-buy Decisions

ﺍﺯ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎﻱ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻱ توليدي و همچنين ﺍﺯ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ راهبردي ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ، تصميم‌گيري در مورد خريد قطعات(برون‌سپاري) و يا ساخت قطعات توسط كارخانه مي‌باشد. به‌اين‌منظور اين پژوهش يك روش‌شناسي مبتني بر مدل هاي رياضي جهت حل مسئله ارائه نموده ‌است. روش‌شناسي مطالعه حاضر توانايي بررسي تصميم ساخت يا خريد به منظور توسعه سبد محصولات را با استفاده از رويكرد تلفيقي تصميم‌گيري چندمعياره و روش برنامه‌ريزي خطي چندهدفه صفر و يك دارد. در اين پژوهش ابتدا با بررسي ادبيات موضوع و پيشينه تحقيق، عوامل و شاخص‌هاي مقدماتي تصميم‌گيري ساخت يا خريد شناسايي شده و اهميت آنها با استفاده از نظرات خبرگان دانشگاهي مورد بررسي قرار گرفته و عوامل با اهميت بالاتر، به عنوان عوامل نهايي انتخاب شدند. از بين آنها، عواملي كه ماهيت كيفي داشتند به همراه گزينه هاي ساخت (توليد) در داخل و برون‌سپاري به ساير توليدكننده‌ها، با استفاده از روش فرآيند تجزيه و تحليل سلسله مراتبي (AHP) مورد رتبه‌بندي و استخراج امتيازات قرار گرفتند. سپس با توجه به عوامل كيفي و مقادير مربوطه و عوامل كمي، مدل برنامه‌ريزي خطي چندهدفه صفر و يك طراحي گرديد. در نهايت مدل رياضي طراحي شده با توجه به عوامل تصميم‌گيري در يك شركت توليدي لوازم بهداشتي، از بين سه گزينه توليد در داخل و برون‌سپاري به دو شركت خارجي، پياده سازي گرديد.

Decision making about buying pieces (outsourcing) or manufacturing them by factory (insourcing) is the main challenge for manufacturing organizations and strategic issue. This study has aimed to present an appropriate methodology to solve this problem. Using combinative approach of multiple-criteria decision and zero-one multi objective linear programming, the methodology has been able to investigate the decision of manufacturing or buying to develop and increase product portfolio. In the study, primary factors and indices of decision making about manufacturing or buying have firstly been identified by investigating review of literature, and their importance have been measured by experts and the most important factors were selected as final ones. Among final factors, those that had qualitative nature along with insourcing and manufacturing options have been ranked and scored by using analytic hierarchy process (AHP). According to qualitative factors, their amounts and quantitative factors, zero-one multi objective linear programming has been proposed. According to decision -making factors, mathematical model has, finally, made final decision and has selected insourcing (manufacturing inside the factory).