بررسي تحمل به خشكي ژنوتيپ هاي گندم دوروم در شرايط درون شيشه اي

(In vitro Evaluation of Drought Tolerance in Durum Wheat Genotypes (Triticum durum L

به منظور بررسي واكنش بيست ژنوتيپ گندم دوروم كالوس هاي حاصل از كشت جنين هاي بالغ و نابالغ به تنش خشكي در محيط كشت MS حاوي پنج مقدار مختلف پلي اتيلن گليكول6000 (200- 0 گرم در ليتر) بررسي شد. ارزيابي ژنوتيپ ها در قالب طرح كاملاً تصادفي به صورت آزمايش فاكتوريل 5 × 20 انجام شد. صفات سرعت رشد كالوس (ميلي متر قطر در روز)، رشد نسبي كالوس (بر اساس وزن تر)، سرعت رشد نسبي كالوس (بر اساس وزن تر)، درصد محتواي آب كالوس، شاخص تحمل كالوس و درصد كلروز كالوس در شرايط تنش مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل آماري نشان داد كه اثر ژنوتيپ، سطوح مختلف خشكي و اثر متقابل ژنوتيپ و خشكي براي كليه ي صفات مختلف معني دار بود. تجزيه كلاستر، ژنوتيپ هاي مورد مطالعه را بر اساس صفات اندازه گيري شده كالوس حاصل از جنين بالغ و نابالغ تحت تنش خشكي به چهاردسته گروه بندي نمود. ژنوتيپ هاي 65-12-3-3 و 75-5-3-5 از ارقام بومي استان كرمانشاه در كشت جنين بالغ در يك گروه بودند بطوريكه اين ژنوتيپ ها در كشت جنين نابالغ در گروه هاي متفاوت تحت عنوان گروه ژنوتيپهاي مقاوم قرار گرفتند. با توجه به نتايج بدست آمده در كشت جنين بالغ و نابالغ، ژنوتيپ شماره ي 75-5-3-5 به علت دارا بودن رشد نسبي كالوس، سرعت رشد نسبي كالوس، درصد محتواي آب بيشتر و درصد كلروز پايين تر در سطوح مختلف خشكي در بين ژنوتيپهاي مورد مطالعه به عنوان ژنوتيپ احتمالي متحمل نسبت به خشكي در شرايط اين ويترو شناسائي گرديد.

The response of twenty genotypes of durum wheat (Triticum turgidum var. durum) to drought stress was assessed via in vitro mature and immature embryo culture. The reaction of derived calli to drought stress was evaluated in Murashige and Skoog (MS) medium containing different concentration of PEG 6000 (0, 50, 100, 150 and 200 g/l), using a 20×5 factorial experiment based on completely randomized design with three replications. The traits including, callus growth rate, relative fresh weight growth, relative growth rate, water content, tolerance index and chlorosis percentage under stress condition were studied. There were significant differences among genotypes concerning all the traits and response of genotypes to drought different levels. Cluster analysis of the mature or immature embryo cultures classified the genotypes into four groups, but the result of classification for each group of mature and immature embryo cultures were in different manner. Base on the results, the genotype No. 75-5-3-5 showed relative fresh weight growth, relative growth rate and water content and lowest chlorosis percentage. Furthermore, this genotype showed the most tolerant to drought stress. Therefore, it may be used as a drought tolerant genotype in plant breeding programs.