بررسي اثر درجه حرارت بر خصوصيات جوانه زني بذر كندل (Dorema ammoniacum)

The effect of temperature on seed germination characteristics of Dorema ammoniacum

گياه كندل با نام علمي (Dorema ammoniacum D. Don) از تيره چتريان (Apiaceae) يك گونه صنعتي، دارويي و علوفه‌اي مي‌باشد و صمغ آن در صنعت و پزشكي كاربرد دارد. طي ساليان اخير، دو عامل بهره‌برداري غير اصولي و تغيير كاربري رويشگاه‌هاي آن اين گياه را با خطر انقراض روبرو كرده است. از سوي ديگر بذركندل به دليل داشتن خواب جوانه‌زني اندكي دارد. در همين خصوص، تاثير 7 سطح دما (2، 4، 6، 8، 10، 13و 15 درجه سانتيگراد) بر جوانه زني بذر كندل، در قالب طرح كاملاً تصادفي در 4 تكرار در آزمايشگاه تكنولوژي بذر مركز آموزش جهاد كشاورزي خراسان رضوي مورد آزمون قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تاثير درجه حرارت بر شاخص‌هاي جوانه‌زني معني‌دار مي‌باشد. بيشترين مقدار شاخص‌هاي جوانه‌زني (درصد و سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و ساقه‌چه، نسبت طول ريشه‌چه به ساقه‌چه و بنيه بذر) از دماي 6 درجه سانتيگراد حاصل شد و كمترين آنها در دماهاي 2 و 15 درجه سانتيگراد مشاهده گرديد. با افزايش دما به بيشتر از 6 درجه سانتيگراد، كليه شاخص‌هاي جوانه‌زني كاهش يافت. بر اساس نتايج رگرسيون خطي بين دما و سرعت جوانه‌زني، دماي كاردينال كندل (حداقل، بهينه و حداكثر) به ترتيب 1/53، 5/9 و 15/9 درجه سانتيگراد به دست آمد.

Dorema ammoniacum D. Don of Apiaceae family is an industrial, medicinal, and forage species that its gum is used in industry and medicine. In recent years, two factors, inappropriate exploitation and change of use of its growing habitats has faced this plant species to extinction risk. On the other hand, due to dormancy, the seed of D.ammoniacum has low germination rate. An experiment was carried out with seven temperature levels 2, 4, 6, 8, 10, 13 and 15 (Degrees Celsius). In a completely randomized design with four replications in seed technology laboratory of Jihad-Agriculture Education Center, Mashhad/Iran. Results showed that the effect of temperature on germination characteristics was significant (P>%1). The maximum rate of germination percentage, germination rate, radicle length, Plumule length, root to shoot ratio & seed vigor index were obtained from 6°C and the lowest amount of them were observed for 2 or 15 degrees Celsius. All germination characteristics were decreased when the temperature increases to more than 6°C too. The result of linear regression between temperature and germination rate for D.ammoniacum seed showed that the minimum, optimum and maximum temperatures for germination of this species were: 1.53°C, 5.9°C and 15.9°C, respectively