بررسي امكان نگهداري بذر Centaurea lachnopus Rech. f در شرايط فراسرد (Cryopreservation) و بررسي رشد بذور سردي در شرايط آزمايشگاه و گلخانه

Cryopreservation of Centaurea lachnopus Rech. f. Seeds and Establishment of the Cryopreserved Seeds under Laboratory and Greenhouse Conditions

گونۀ Centaurea lachnopus Rech. f. گياهي است علفي دو يا چند ساله كه در مراتع بياباني استان سمنان رويش دارد. به دليل دامنۀ محدود اكولوژيك، پراكنش جغرافيائي محدود و تخريب بعضي از عرصه‌هاي رويشگاهي، در معرض خطر مي‌باشد. به منظور بررسي امكان نگهداري بلند مدت بذر اين گونه در شرايط فراسرد (Cryopreservation) و بررسي رشد بذور فراسردي در شرايط آزمايشگاه و گلخانه، بذر اين گونه از رويشگاه طبيعي آن جمع‌آوري گرديد. به منظور تعيين بهترين پيش تيمار جهت ذخيره‌سازي بذر در برودت 196- درجه سانتيگراد، سه پيش تيمار شاملDesiccation, PVS2 و30% Glycerol همراه با شاهد مورد آزمايش قرار گرفت. بذور تيمار شده به مدت يكهفته، يكماه و يكسال در شرايط فراسردي درون ازت مايع نگهداري شدند. بذور پس از خروج از شرايط فراسرد، در شرايط آزمايشگاه و گلخانه مورد آزمايش قرار گرفتند و تعدادي از صفات مرتبط با جوانه‌زني و استقرار در گلخانه بررسي گرديد. نتايج بررسي‌ها نشان داد كه بذر Centaurea lachnopus قابل نگهداري در شرايط فراسرد يا 196- درجۀ سانتيگراد مي‌باشد. در بررسي اثر پيش تيمار‌ها در حفاظت از بذر در شرايط فراسرد، مشخص گرديد تفاوت معني داري بين پيش تيمار‌هاي 30%Glycerol، Desiccation وPVS2 براي اغلب صفات مشاهده مي‌شود و بهترين پيش تيمار Desiccation است. اثر متقابل مدت زمان نگهداري بذور در شرايط فراسرد و پيش تيمارهاي مختلف بر ميانگين صفات نشان داد كه در تعدادي از صفات تفاوت بين زمان‌ها وجود دارد ولي درتعداد ديگري از صفات اين تفاوت معني‌دار نيست. در شرايط گلخانه بذور فراسردي بهتر و يكنواخت‌تر از شرايط آزمايشگاه جوانه زده و مستقر گرديدند.

Centaurea lachnopus Rech. f. is a biennial or perennial range specie which grows in Semnan province located in center of Iran. Narrow geographic range and ecological zone, small population size, and habitat degradation in one of its growing sites put this species under threat. To evaluate the possibility of long-term preservation of Centaurea lachnopus seeds, three pre-cryopreservation methods including PVS2, Desiccation, and 30% Glycerol were applied before incubation of the seeds under cryopreservation conditions (-196°C). The treated seeds were incubated in LN for period of 1 week, 1 month, and 1 year. The cryopreserved seeds were removed from liquid nitrogen and evaluated under laboratory and greenhouse conditions. The results showed that seeds of Centaurea lachnopus are able to tolerate cryogenic conditions. Effects of the cryopreservation pre-treatments including 30%Glycerol, Desiccation and PVS2 were significantly different from seed attributes and Desiccation showed the best effects on survival rate and other attributes of the cryopreserved seeds. The interaction effects between LN incubation periods and pretreatments were significant for some of the attributes. However some of the attributes did not show different means in different incubation periods. In greenhouse conditions, the cryopreserved seeds were germinated better and established more consistently than that of the laboratory conditions.