بررسي عوامل اصلي توصيف كننده ساختار توده در جنگل هاي بلوط زاگرس

Investigation on principal factors determining stand structure in Oak forests of Zagross

عوامل و متغيرهاي متعدد تعيين ساختار يك توده جنگلي از نقش تأثير يكساني برخوردار نيستند، برخي از آنها كه اثرات عمده اي دارند كه بعنوان عوامل اصلي محسوب مي شوند. آنچه در اينجا اهميت دارد، تشخيص و تفكيك عوامل اصلي از ديگر عوامل است. يكي از روشهاي مناسب جهت تعيين اين عوامل اصلي، استفاده از روش تجزيه به مؤلفه هاي اصلي (PCA) است. در اين تحقيق با كاربرد روش مذكور، تعداد 12 توده جنگلي بلوط وبنه با شرايط اقليمي و توپوگرافي مختلفدر استان ايلام انتخاب و ضمن دسته بندي، عوامل اصلي توصيف كننده ساختار آنها، با بكارگيري تعداد 31 متغير محيطي و ساختاري، مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاكي از آن است كه تغييرات بين مناطق به لحاظ متغيرهاي مورد بررسي نسبتاً زياد است، بااين وجود حدود 66/2 درصد از كل تغييرات در سه محور اول قابل توصيف است. مناطق چشمه دولت، دالاب پائين و نخجيربالا از كمترين تغييرپذيري و مناطق مله گون، ميمه، نخجير پائين و تجريان از بيشترين تغييرات برخوردارند. محور اول مربوط به مقايسه مناطق را مي توان محور قطر يا سن و محور دوم را تا حدودي مي توان محور تنوع گونه نام گذاشت. تغييرات بين متغيرها هم نسبتاً زياد است و حدود 61/3 درصد از كل تغييرات بين آنها در سه محور اول قابل توصيف مي باشد. از بين متغيرهاي ساختاري جنگل، در صد تنه هاي سالم، تنوع گونه اي، تراكم درختان، تعداد شاخه هاي خشك، متوسط قطر برابر سينه و تاج پوشش كل به ترتيب از تغييرات بيشتري نسبت به ساير متغيرها برخوردارند.

The effects of several factors and variables which determine forest stand structure, aren’t equal. Some of these factors, which have large effects, named as principal factors or principal components. Diagnosis and separating of this principal factors from others are very important. One of the suitable methods for determining of principal factors, is Principal Component Analysis (PCA). In this research by PCA method, 12 forest stands of Oak (Quercus persica) and Pistachio (Pistasia atlantica), with different climatic and topographic conditions, selected and classified then by using of 31 environmental variables and structural characters, those principal factors were analysed. Results showed that variations between regions is relatively high, where 66.2 percent of total variations display in the first three axis. Regions of Cheshmehdaulat, Dalabpain and Nakhjirbala have minimum variability and regions of Melagavan, Meimeh, Nakhjirpain and Tajarian have maximum variability. In comparison to regions, we can named first axis as diameter or age axis and named second axis as almost species diversity. Variation between variables is too relatively high, where 61.3 percent of total variations display in the first three axis. Percent of health trunk, species diversity, tree density, number of dry branches, mean diameter at breast height and total canopy have larger variations in comparison to other variables.