پديد آورندگان :
هدايتي، احد دانشگاه شهيد بهشتي، تهران - پژوهشكده گياهان و مواد اوليه دارويي - گروه كشاورزي , ميرجليلي، محمدحسين دانشگاه شهيد بهشتي، تهران - پژوهشكده گياهان و مواد اوليه دارويي - گروه كشاورزي , هاديان، جواد دانشگاه شهيد بهشتي، تهران - پژوهشكده گياهان و مواد اوليه دارويي - گروه كشاورزي
كليدواژه :
مريم گلي , نعناعيان , اسانس , اندام گياه , تنوع شيميايي
چكيده فارسي :
در اين تحقيق، اندام‌هاي مختلف (برگ، گل، ساقه و ريشه) مريم گلي سهندي از نظر مقدار اسانس و تنوع تركيبات شيميايي موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفت. اسانس نمونه‌ها به روش تقطير با آب استخراج و تركيبات شيميايي آنها با دستگاه گاز كروماتوگرافي همراه با طيف سنج جرمي شناسايي گرديد. عملكرد اسانس اندام‌هاي مختلف به ترتيب 1/2، 0/6، 0/06 و 0/04 درصد (وزني به وزني) براي برگ، گل، ساقه و ريشه به دست آمد. در مجموع، 44، 46، 42 و 45 تركيب در اسانس برگ، گل، ساقه و ريشه اين گياه شناسايي شد كه به ترتيب 99/6، 99/3، 98/2 و 99/4 درصد كل تركيبات اسانس را تشكيل دادند. بتا- پينن (16/0-3/5 درصد)، مانول (13/7-0 درصد)، آبيتاترين (11/2-0 درصد)، آلفا- پينن (12/2-7/2 درصد)، ترنس- متا- منتا 8 و 2- دين (11/1-1/2 درصد)، لينالول استات (10/7-3/2 درصد)، بورنيل استات (9/4-2/8 درصد)، باي‌سيكلو جرماكرن (9/3-3/6 درصد) و 8 و1-سينئول (8/5-2/0 درصد) از تركيبات عمده اسانس اندام‌هاي مورد مطالعه گياه بودند. تجزيه خوشه‌اي تركيبات شيميايي اسانس، اندام‌هاي مختلف را در دو گروه اصلي قرار داد كه در گروه اول اندام‌هاي برگ و ساقه در يك زير گروه و اندام گل در زير گروه ديگر قرار گرفتند. در گروه دوم نيز اندام ريشه قرار گرفت. تنوع شيميايي بارز اسانس اندام‌هاي اين گياه مي‌تواند براي صنايع دارويي و غذايي و همچنين به‌نژاد گران گياهان دارويي در انتخاب هر اندام براي مصرف و اهداف اصلاحي مورد توجه قرار گيرد.
چكيده لاتين :
In the present study, variability in the essential oil content and composition of different plant organs (leaf, flower, stalk and root) of Salvia sahendica were studied. The hydro-distilled essential oils were analyzed by GC-FID and GC-MS to determine their chemical composition. The essential oil content (w/w %) was in the order of: leaf (1.2%)> flower (0.6%)> stalk (0.06%)> root (0.04%). The total number of compounds identified and quantified were 44 in leaf, 46 in flower, 42 in stalk, and 45 in roots, representing 99.6, 99.3, 98.2, and 99.4% of the total essential oil, respectively. β-Pinene (3.5-16.0%), manool (0.0-13.7%), abietatriene (0.0-11.2%), α-pinene (7.2-12.2%), trans-meta-mentha-2,8-diene (1.2-11.1%), linalool acetate (3.2-10.7%), bornyl acetate (2.8-9.4%), bicyclogermacrene (3.6-9.3%) and 1,8-cineol (2.0-8.5%) were the major compounds in all plant organs. Cluster analysis of the essential oil components grouped studied plant organs into two main clusters. Leaf and stalk were divided from the flower into two sub-clusters. Root was indicated in the second main group. Chemical diversity of the essential oil of S. sahendica plant parts can be considered by medicinal plants breeders and pharmaceutical industries for breeding and processing uses.
