بررسي تطبيقي نظريات جايگزين حقوق انحصاري در حمايت از مالكيت فكري

ورود پديده‌هاي فكري به زندگي بشر باعث طرح سؤالاتي در اين زمينه گرديده است. مهم‌ترين اين سؤالات رژيم حمايتي مناسب براي حمايت از اموال فكري مي‌باشد. نظريه غالب پذيرفته شده براي حمايت از اين اموال، اعطاي حقوق انحصاري مالكيت فكري مي‌باشد. با اين حال برخي از نظريه‌پردازان قائل به استفاده از نظام‌هاي ديگري براي حمايت از اموال فكري بوده و بر اين اساس به طرح «نظريات جايگزين مالكيت فكري» پرداخته‌اند. برخي از اين نظريات جايگزين با توجه به آنكه حقوق مالكيت ادبي و هنري قادر به حل معضل نسخه‌برداري‌هاي بدون مجوز نبوده است، اجراي سازوكارهايي را در اين حوزه در عرض نظام مالكيت فكري ضروري دانسته‌اند. اما برخي ديگر حذف نظام مالكيت فكري و جايگزيني نظام ديگري را پيشنهاد كرده‌اند كه مي‌توان از آن‌ها به نظريه‌هاي جايگزين در معناي خاص يعني نظام پاداش تعبير كرد. هدف ما در اين نوشتار بررسي هر يك از اين نظريات جايگزين مي‌باشد.