از نهج‌البلاغه تا گلستان «پژوهشي تطبيقي در كوچ انديشه‌ها و مضامين»

From Nahj al-Balāgha to Gulistan A Comparative Study of the Migration of Thoughts and Themes

بي گمان، هيچ شاعر و نويسنده‌اي درطول تاريخ از تأثير نويسندگان، شعرا و انديشمندان ديگر بركنار نبوده و نخواهد بود. در سرتاسر قرن بيستم ، مفهوم فرانسوي ادبيات تطبيقي با در نظر گرفتن اين پديده انساني مشترك(تأثير و تأثر) به مطالعات گسترده و ارزشمندي پرداخته، كوشيد تا در وهله‌ي نخست به روشنداشت سهم اديبان و متفكران فرانسه در بارور ساختن فرهنگ و ادبيات غربي بپردازد. مطالعه تاثيرپذيري و اثرگذاري يكي از عرصه‌هاي مهم پژوهش در ادبيات تطبيقي است. با در نظر گرفتن اين اصل مهم - كه اساس ادبيات تطبيقي در مفهوم كلاسيك آن است. مي‌توان به جرأت گفت كه كمتر شاعر و اديب مسلماني است كه مضموني از سخنان حضرت علي (ع) و يا گفته‌اي از ايشان را در نوشته‌ها يا سروده‌هاي خود تضمين نكرده، و تحت تاثير آن قرارنگرفته باشد. سعدي شيرازي از برجسته‌ترين اين اديبان است. وي با الهام گرفتن از معاني ژرف قرآني، احاديث نبوي، ادبيات عربي، و نيز مضامين بلند و عميق علي (ع)، و البته با ذوق سرشار و نبوغ شگرف خود، ادبياتي رفيع و جهاني آفريده است. نظر به گستردگي اين تاثير در آثار سعدي، در اين مقاله كوشش شده است تا به بررسي تاثير«كلمات قصار نهج‌البلاغه» بر گلستان سعدي بپردازيم.

It is doubtless that all poets and writers throughout history have been influenced by other poets, scholars and writers. All throughout the twentieth century, the French concept of 'comparative literature', given this human phenomenon of influencing others and being influenced by them, has resulted in extensive and invaluable studiesthat have in the first place attempted to illuminate the part played by French literary men and thinkers in the development of western culture and literature. An area of inquiry in comparative literature is the study of the ways literary men influence and are influenced by others. Given this key principle of influence– which is the basis of comparative literature in its classical sense – we can assert that a great many of Muslim poets and literary men have been influenced by the words of Imam Ali (PBUH) and have incorporated his words into their poems or writings. Sa'di is one such great literary man. He has been inspired by the profound themes of Quranic verses, prophetic traditions, Arabic literature as well as the lofty views of Imam Ali (PBUH) and has merged all these with his amazing genius and sparkling wit to create universal elevated literature. Since the impact of Imam Ali's (PBUH) words on Sa'di's work has been enormous, the present paper attempts to examine the influence of Nahj al-Balāgha on Sa'di'sGulistan.