دوگان‌سازي فعل در زبان فارسي بر مبناي نظريه دوگان‌سازي صرفي: تحليلي ساختواژي ـ معنايي

A morphological doubling approach to verb reduplication in Persian: A morpho-semantic analysis

واژه‌سازي از طريق دوگان‌سازي يكي از فرايندهاي زايا در حوزه صرف زبان فارسي است. يكي از مقولاتي كه به عنوان عناصر دوگان‌ساخت‌ها كاربرد زيادي در فرايند دوگان‌سازي دارد، مقوله فعل است. مقاله حاضر در چهارچوب نظريه دوگان‌سازي صرفي ساخت يا نحوه شكل‌گيري و معناي دوگان‌ساخت‌هايي را در زبان فارسي بررسي مي‌كند كه هر دو عنصرشان فعل است. ادعاي اصلي اين نظريه مبني بر شكل‌گيري دوگان‌ساخت‌ها از طريق تكرار ويژگي‌هاي معيّن صرفي ـ معنايي و نه الزاماً كپي‌سازي واجي، با داده‌هايي از زبان فارسي تحت دو عنوان كلي ساخت‌هاي هم‌معنا و ساخت‌هاي متقابل معنايي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. داده‌هاي اين مقاله از زبان روزمره و طبيعي مردم، آثار نوشته شده در حوزه ساختواژه زبان فارسي و شم زباني نويسندگان گردآوري شده است. اين پژوهش، واژه‌سازي زبان فارسي از طريق فرايند تكرار را در چهارچوب نظريه دوگان‌سازي صرفي تأييد و تقويت مي‌نمايد.

Word-formation through reduplication is one of the prevalent processes in Persian morphology. One of the frequently used Persian categories as reduplicated elements is verb. The present study, using Morphological Doubling Theory (Inkelas & Zoll 2005, henceforth MDT), explores the structure and semantic of Persian reduplicated constructions whose both elements are verbs. Using some Persian data classified as synonym and antonym constructions, the present study evaluates MDT essential claim as regards resulting reduplication through the repetition of given morpho-semantic features and not necessarily phonological copying. The data are gathered through people’s daily natural conversations, written works in Persian morphology and authors’ intuition. This study justifies Persian word-formation through reduplication in MDT framework.