بررسي مفعول‌نمايي افتراقي در زبان فارسي با تكيه بر تأثيرپذيري

The analysis of differential object marking in Persian focusing on affectedness

زبان‌ها با توجه به نشانه‌اي كه براي مفعول به كار مي‌برند با يكديگر تفاوت‌هاي زيادي دارند. ممكن است در زباني مفعول نشاندار نشود، اما در زباني ديگر تمام مفعول‌ها نشانه‌اي خاص بگيرند. در برخي زبان‌ها براي برخي مفعول‌ها نشانه‌اي خاص وجود دارد، حال آنكه اين امكان براي پاره‌اي مفعول‌ها وجود ندارد. تفاوت ديگر اين است كه ممكن است مفعول‌ها با نشانه متفاوتي ظاهر شوند. زبان‌شناسان تفاوت عمدة بين مفعول‌ها در زبان‌هاي مختلف را در قالب مفعول‌نمايي افتراقي بررسي كرده و عمدتاً ويژگي‌هاي مفعول از جمله جانداري و ارجاعي بودن آن را در اين زمينه دخيل مي‌دانند. بيشتر مطالعاتي كه در زبان فارسي انجام شده نيز به ويژگي‌هاي مفعول به عنوان عامل اصلي در حضور اين پديده اشاره دارند. اين مقاله تأثيرپذيري مفعول را به عنوان عامل زيربنايي در نشان‌داري متفاوت مفعول معرفي كرده و ساير ويژگي‌ها را در واقع مرتبط و هم‌بسته با مشخصة تأثيرپذيري در نظر مي‌گيرد.

Languages differ with regard to the object markers. Object may be unmarked in one language, marked in another, and still it may or may not be marked in the other. Also, it is possible for objects in one language to be marked differently. The differences in object marking in different languages are dealt with as Differential Object Marking and properties like animacy of the object referents and referentiality are supposed to be important. Most of the studies done in Persian consider properties of objects as the crucial factor in this phenomenon. This article, however, regards object affectedness as the underlying reason for differential object marking to which other factors are related.