بررسي حسن‌تعبير در زبان فارسي: رويكردي گفتماني

The Analysis of Euphemism in the Persian Language: A Discursive Approach

هدف مقالۀ حاضر، بررسي سازوكارهاي ساخت معناي حسن تعبيري در زبان فارسي با استناد بر رويكرد گفتماني كرسپوفرناندر (2005) است.از اين منظر، حسن تعبير پديده‌اي دو وجهي است: ابتدا، به عنوان فرايندي كه بر روي مفاهيم تابو و ناخوشايند (مانند ممنوعيت‌هاي مربوط به مسائل جنسي و مباحث مربوط به مرگ) اعمال مي‌شود؛ ثانياً، به عنوان مجموعه شيوه‌هاي گفتماني‌اي در نظر گرفته ميشود كه براي قالب‌ريزي رفتارهاي كلامي‌اي كه با ملاحظات و اصول ادب سازگاري ندارند به كار مي‌رود. در اين رويكردحسن تعبير در واكنش به ممنوعيت اجتماعي مورد استفاده قرار ميگيرد و هدف اصلي حسن تعبير، حفظ روابط بين فردي است.با توجه به تحليل رفتار داده‌هاي زبان فارسي مهمترين سازوكارهاي حسن تعبيري در زبان فارسي عبارتند از: جايگزيني واژگاني و راهبردهاي حسن تعبيري گفتماني كه شامل شگردهاي كاهنده، عبارات شبه-امري، افعال وجهي تعديلگر، قيدهاي كاهنده، غيرشخصي سازي، ساختار نفي، تضمن مكالمه اي و شگردهاي تلطيفي است.

The present paper aims to analyze the euphemistic mechanisms in the Persian language based on Crespo Fernandez's discursive approach. From this perspective, euphemism can be viewed as a twofold phenomenon: first, as a process which acts on taboo concepts traditionally analyzed as such in the investigation of linguistic interdiction, as indicated before (death, sex, etc.); second, as a set of discursive tactics which intend to model that verbal behavior which does not conform to expectations and conventions of politeness. Under this point of view, euphemism responds fundamentally to a social interdiction which has as its prime aim to maintain interpersonal ties. After analyzing the behaviors of the Persian data, the euphemistic mechanisms consist of lexical substitution and euphemistic discursive strategies like Mitigating Apology Expressions, Pseudo-Imperative Expressions, Hedging Model Verbs, Impersonalization, and Mitigating Devices.