«وجوه ابهام نحوي درساختار طنزهاي رساله دلگشا با تكيه بر تئوري فوناژي»

The Aspects of Syntactic Ambiguity in Resaleye Delgosha’s Satirs based on Theory’s Fonagi

قدمت پرداختن به طنز به دوره‌ي افلاطون بازمي‌گردد. امروزه تئوري‌هاي متنوعي در باب طنز در حوزه‌ي دانش زبان‌شناسي و ادبيات مطرح شده است. اين تئوري‌ها توانايي تحليل ساختمان طنز را در اختيار مي‌گذارند. عبيد زاكاني (701-772 ه.ق) يكي از طنزپردازان موفق در حوزه‌ي ادب فارسي است. حكايت‌هاي عبيد زاكاني در رساله‌ي دلگشا بيان حقايقي جدي و واقعي در قالب عباراتي طنزآميز و هزل‌گونه است. در بين خطوط رساله‌ي دلگشا واقعيت‌هاي آغشته به طنزي وجود دارد كه در ساختار خود، بار ابهام را به دوش مي‌كشد. تحقيق حاضر به روش توصيفي تحليلي با طرح بررسي قابليت تئوري طنز فوناژي در تحليل ابهام طنزهاي رساله‌ي دلگشا انجام شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد چهار نوع ابهام نحوي در حكايت‌هاي طنزآميز رساله‌ي دلگشا وجود دارد كه منطبق با الگوي ابهام نحوي در تئوري طنز فوناژي است؛ ابهام‌ها عبارتند از: ابهام روساخت، ابهام ژرف‌ساخت، اختلاط روساخت و ژرف‌ساخت و تضاد آن. ساختارشكني در محور جانشيني در ايجاد ابهام نحوي رساله‌ي دلگشا نقش مهمي دارد و از ميان الگوهاي چهارگانه پركاربردترين ابهام در ژرف‌ساخت است.

The time for comedy to go back to Plato. Today، a variety of theories on satire are presented in the field of linguistic and literary knowledge. These theories provide the ability to analyze construction. Between the lines of Resaleye Delgosha، there are some darned realities that، in their structure، we see the ambiguity. Since the " Humor theory’s Fonagi" is based on the structure of ambiguity. the present research has conducted a descriptive-analytical method in the structure of the ambiguity of the delusional treatise of satire. The findings show that there are four types of syntactic ambiguity in the humorous narrative of Resaleye Delgosha، which is consistent with the pattern of ambiguity. This study contributes to determine the role of syntactic ambiguity in the work. There are four types of ambiguities in this work.Deconstruction in the context of the deployment of phrases and sentences plays a role in creating syntactic ambiguity. Among the four most commonly used models in the satire of this work، the deep structure ambiguity is remarkable.