تصحيح تطبيقي - انتقادي از رسالۀ «واردات» ميرسيدعلي همداني

The Critical Emendation of Hamadānī's Inspirations Treatise

ميرسيدعلي همداني (د. 786ق) از عرفاي نامدار كبرويه است كه در ترويج و تثبيت آموزه‌ هاي اسلامي و عرفاني در مناطق شمالي و مركزي ايران، هند (كشمير) و خراسان بزرگ (بخش‌ هايي از افغانستان و تاجيكستان) سهيم بوده است. معدود آثار چاپ شده از او در ممالك فارسي ‌زبان مورد توجه بوده و زمينه براي احياء ديگر نوشته‌ هاي وي نيز مهياست. متن فارسي «رسالة واردات» در همين راستا و در قالب تصحيحي تطبيقي- انتقادي عرضه مي‌ شود، به اين وجه كه بر مبناي سه نسخة خطي موجود و مطابقت موارد اختلافي با ديگر آثار همداني، متني نسبتا منقح تهيه شده و ايرادات نسخ موازي تبيين گرديده است. اشتراك و تشابه تركيب ‌ها و مضامين ميان اين رساله و ساير مطالب منقول از وي نشان مي‌ دهد كه نزديك به يقين مي ‌توان «رسالة واردات» را از آنِ ميرسيد علي همداني دانست. محتواي اين رساله را مقدمه و مؤخره‌ اي ستايش ‌آميز، و متني سرشار از نصايحي مشفقانه در بر مي ‌گيرد كه در قالب نثري مسجع و آهنگين عرضه شده است. خصوصيات برجستة تصوف كبروي، از جمله: پايبندي به شريعت، پرهيز از قشري‌ گري، تمايل به فتوت، التزام به امر به معروف، ميل به سياحت، گرايش به تشيع، التفات به برخي از آراء ابن عربي و توجه به ادبيات فارسي، نيز در اين اثر به وضوح قابل مشاهده است

Mir Sayyed ʿAlī Hamadānī (1314-1384) is one of the great Sufi masters of Kubravī order who has played a crucial role in developing and promoting the Islamic teachings, especially in the northern and central parts of Iran, Central Asia and north India (Kashmir). Some of his treatises have been published in Persian speaking countries, however there are some manuscript version of his writings which have not still been published. The Risālah-ye Vāridāt (The Treatise of Inspirations) is one these manuscripts. Here, we emendate this treatise based on three different manuscripts. We tried to correct scribes' mistakes and prepare a reliable edition of this treatise. Risālah-ye Vāridāt consists of an introduction and an epilogue. The text is a prose poem full of companionate advice. The main characteristics of Kubravī order can be traced in the treatise such as paying attention to religious obligations, avoiding superficial understanding of religious teachings, following futuwwa path, Shi'ite tendencies and holding some teachings of Ibn al-'arabī.