تأثير برخي عوامل محيطي بر شدت خشكيدگي درختان در زاگرس مياني(مطالعه موردي: تنگه دالاب، استان ايلام)

Effects of Some Environmental Factors on Dieback Severity of Trees in Middle Zagros forests of Iran Case Study: strait Daalaab, Ilam Province

در سال‌هاي اخير يكي از رخدادهايي كه در جنگل‌هاي زاگرس اتفاق افتاده و هر روز بر وسعت آن افزوده مي‌شود، پديده خشكيدگي درختان جنگلي است. هدف از اين بررسي، برآورد شدت خشكيدگي درختان جنگلي و تعيين رابطه شيب، جهت و ارتفاع از سطح دريا بر ميزان خشكيدگي درختان است. بدين منظور در منطقه‌اي به وسعت 400 هكتار از جنگل‌هاي استان ايلام، تعداد 80 قطعه نمونه 10 آري مستطيلي شكل (به ابعاد 25×40 متر) و به روش منظم تصادفي در عرصه جنگل برداشت شد. مشخصه‌هاي مورد بررسي در داخل هر قطعه ‌نمونه، شامل: نوع گونه، قطر برابرسينه، شدت‌ خشكيدگي درختان و عوامل توپوگرافي بود. نتايج نشان داد كه بين ميزان خشكيدگي درختان با درصد شيب (008/0P=) و جهت دامنه (0001/0P=) رابطه معني‌داري وجود دارد. با افزايش شيب‌، ميزان خشكيدگي افزايش يافته و در دامنه‌هاي غربي و جنوبي نيز ميزان خشكيدگي درختان بيشتر است. حدود 90 درصد تعداد درختان منطقه مورد مطالعه، دانه‌زاد و 10 درصد آن شاخه‌زاد است. درختان شاخه‌زاد نسبت به فراواني‌‌اشان بيشتر دچار خشكيدگي شده‌اند. بين قطر درختان با شدت خشكيدگي رابطه معني‌داري وجود دارد (042/0P=). با افزايش قطر، ميزان خشكيدگي درختان افزايش يافته و بيشترين تعداد درختان خشكيده، در طبقات قطري بالا (40 سانتي‌متر و بيشتر) مشاهده شد. حدود 50 درصد از كل درختان منطقه مورد مطالعه خشكيده بوده و يا داراي علايم خشكيدگي هستند.

In recent years, one of the most important occurred events in Zagros is dieback of forest trees; which every day become more critical. To estimate the dieback severity of trees and determination of the relation between physiographic factors including: slope, direction and elevation from sea level with the dieback severity of forest trees, an area of 400 ha were selected and surveyed in the Ilam forests. Inventory was done by a systematic random sampling, and 80 rectangular sample plots with area of 0.1 ha (40 m × 25 m) were measured. Evaluated parameters into each sample plot were including: species name, diameter at breast height (DBH), severity of dieback, and topographic factors. The results showed that there is a significant relation between severity of dieback and slope (p = 0.008) and direction (p = 0.00001). Dieback of trees was increased with increasing of slope gradients. Severity of dieback was observed in west and south directions more than others. On the base of results, dieback percent of coppice trees was more than high trees. That's means; coppice trees relative to their abundance were damaged more than high trees. Also, there was a significant relation between DBH and severity of dieback (P=0.042) and dieback of trees was increased with increasing of DBH. The most number of withered trees were observed in diametric classes of equal & higher than 40 cm (DBH ≥ 40 cm). About 50% of the total trees were wizen or have had a signs of dieback.