مدرنيته و مواجهه فكري ايران با آن: بررسي و نقد كتاب رويارويي فكري ايران با مدرنيت

Assistant Professor at the Institute for Humanities and Cultural Studies

مواجهه ايرانيان با مدرنيته، چه از منظر مادي و چه از منظر انديشه ‌اي از جمله مسائلي است كه در دهه‌ هاي اخير توجه بسياري از پژوهشگران حوزه انديشه سياسي و اجتماعي را به خود مشغول داشته است. در اين ميان، فرزين وحدت در رساله دكتري خود كه به صورت كتاب منتشر كرده است بر آن است كه متفكران ايراني در مواجهه خود با مدرنيته، همواره از جهاتي دچار خدشه و فهم نادرست شده ‌اند. اين مسئله البته وجوه مختلفي دارد كه از پذيرش وجه اثبات ‌گراي مدرنيته و فراموشي وجه رهايي ‌بخش آن گرفته تا بهره‌ گيري «باواسطه» از مفاهيم مدرن –چون سوژگي- را در بر مي ‌گيرد. وحدت بر آن است كه با بررسي آراء متفكران ايراني از اوان جنبش مشروطه تا سال ‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، اين نقصان را رديابي كند. با اين حال، وي در وفاداري به چارچوب نظري خود چنان اصرار دارد كه در برخي از موارد، نكاتي كه ضرورتا نسبتي با مدرنيته ندارد را نيز در زمره تاثيرپذيري ايرانيان از مدرنيته جاي مي ‌دهد. متن حاضر بر آن است كه با بررسي اثر وحدت، نقدهاي احتمالي بر آن را تبيين كند.

Recently, Iranian encounter with modernity, technologically or theoretically, has been tremendously addressed by many socio-political investigators. Among them, Farzin Vahdat, in his PhD thesis, now published as a book, asserts that in this encounter, Iranians are often on the wrong way. From the recognition of the positive aspect of modernity as the dominant, and simultaneously ignoring the emancipator aspect of it to coining the term “mediated subjectivity” in order to explore Iranians’ thought from the Constitutional revolution to the Islamic revolution, Vahdat emphasizes on this distorted conception of modernity in Iran. However, in doing so, he bears some categories which are not necessarily modern on the Iranians’ thought just to make his position positive. In order to show the points of strength and weakness of Vahdat’s idea, the present study attempts to review his book, entitled “God and Juggernaut: Iran’s Intellectual Encounter with Modernity”.