مطالعه ساختار تشريحي ساقه و برگ در برخي از گونه هاي تيره اويارسلام(Cyperaceae)

The study of anatomical structures of stem and leaf in some species of Cyperaceae

تيره اويارسلام (Cyperaceae) گياهاني چند ساله و بندرت يك ساله با ساقه هاي هوايي افراشته و زيرزميني، برگ ها بلند، متناوب ,و اندام هاي توليد مثلي كاهش يافته هستند، كه اغلب در اكوسيستم هاي ماندابي (Wetland) مي رويند. در اين تحقيق ده گونه شامل چهار جنس Carex, Cyperus, Pycreus و Schoenoplectus از لحاظ ساختار تشريحي و ريز ريخت شناسي مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج بررسي تشريحي ساقه نشان داد كه ويژگي هايي مانند وجود ستون اسكلرانشيمي و آرايش آوند ها، حفره هاي هوايي بزرگ در پيرامون ساقه موجب جداسازي گونه هاي جنس Carex از بقيه گونه ها مي گردد. همچنين آرايش، ابعاد دستجات آوندي به ويژه آوند هاي متازايلم و تعداد دستجات آوندي بزرگ به عنوان مهمترين ويژگي موجب جدايي گونه هاي جنس Carex مي شود. ساختار تشريحي برگ در گونه هاي Carex با ابعاد بزرگ تر بافت اسكلرانشيم، تعداد بيشتر لايه هاي كلرانشيم در اطراف حفره هاي هوايي مشخص مي گردد. نشان ويژگي تشريحي كرانز در گونه هاي متعلق به دو جنس Cyperus و Pycreus با كوچك تر بودن ابعاد حفره هاي هوايي هماهنگ بود. ويژگي بارز و مشترك بين گونه هاي دو جنس Cyperus و Schoenoplectus و نيز گونه Pycreus flavidus نبود زوايد پستانكي و نيز خار در حاشيه برگ مي باشد. بررسي ويژگي هاي ريخت شناختي اپيدرم نشان داد كه تيپ روزنه اي بارز تتراسيتيك بوده و چگونگي انتشار روزنه هاي هوايي در هر دو سطح اپيدرم و وجود زوايد پستانكي با وجود داشتن ارزش تشخيصي، الزاما ارتباط مستقيمي با نوع رويشگاه ندارد.

Family Cyperaceae are perennial and rarely annual plants with erect stems, rhizoms, long and alternate leaves and reduced reproductive organs, they are growing in wetlands. In this study, ten species from four genera (Carex, Cyperus, Pycreus and Schoenoplectus) were investigated using light and SEM microscopy. The anatomical results showed that, sclerenchymatic girders, vascular positions, peripheral air cavities of stem are separating Carex species from the others. Ornamentation, number of large and size of vascular bundles specially metaxylems are the most characters in separation of Carex species. Anatomical structures of Carex leaves are characterized by larger scelernchyma and more number of chlorenchyma layers in around of air cavities. Kranz anatomy is correlated with smaller air cavities in leaves of C. distachyos, C. glaber and Pycreus flavidus. A morphological analysis of leaf epidermis showed that, tetracytic stomata are dominant, and that distribution of stomata in both adaxial and abaxial layers and presence or absence of papillae have diagnostic value, and they were not correlated with habitat type necessarily.