بررسي تنوع ريزماهواره‌اي سگ‌ماهي كسلر (Paraschistura kessleri (Nemacheilidae), Gunther, 1889) در خراسان رضوي

Microsatellite diversity of Kessler’s loach, Paraschistura kessleri (Nemacheilidae), Gunther, 1889) in Khorasan Razavi

به منظور بررسي ساختار ژنتيكي سگ‌ماهي كسلر (Paraschistura kessleri) كه از گونه‌هاي بومي آب شيرين ايران است، تعداد 84 نمونه از رودخانه‌هاي رادكان، زاوين و كارده واقع در استان خراسان رضوي جمع‌آوري و با استفاده از شش جايگاه ريزماهواره‌اي ارزيابي شد. تمام جايگاه‌هاي مورد استفاده چند شكلي نشان دادند. نتايج نشان داد كه سگ‌ماهي كسلر از غناي آللي (ميانگين تعداد آلل: 9/16) و هتروزيگوسيتي مناسبي (ميانگين هتروزيگوسيتي مشاهده شده: 0/65) در مناطق رادكان، زاوين و كارده برخوردار است. از 18 آزمون جايگاه ژني-جمعيت، تنها 4 آزمون در تعادل هاردي-وينبرگ قرار داشت. ميزان Fst و Rst به عنوان شاخص‌هاي تمايز ژنتيكي به ترتيب 0/034 و 0/061 به دست آمد. در اين خصوص، جريان ژني نسبتاً بالاي مشاهده شده (28/7:Nm) را مي‌توان به عنوان عاملي مهم در تمايز ژنتيكي پايين به دست آمده بين نمونه‌هاي رودخانه‌هاي مورد بررسي در نظر گرفت. جريان ژني مشاهده شده نيز احتمالاً مرتبط با عواملي همچون: آلودگي‌ها، سيلاب‌ها و تاريخچه زندگي سگ‌ماهي كسلر است. نتايج آناليز واريانس مولكولي نيز نشان داد كه بخش عمده تنوع مشاهده شده مربوط به درون جمعيت‌ها است. بالاترين ميزان شباهت و فاصله ژنتيكي به ترتيب بين نمونه‌هاي مناطق رادكان با كارده و زاوين با رادكان مشاهده شد. دندروگرام UPGMA ترسيم شده بر اساس فاصله ژنتيكي نيز نشان داد كه احتمالاً دو گروه جدا از سگ‌ماهي كسلر در مناطق رادكان، زاوين و كارده وجود دارد به طوري كه منطقه زاوين در شاخه‌اي جدا از مناطق كارده و رادكان قرار گرفت.

To study genetic structure of Paraschistura kessleri, a freshwater endemic species of Iran, 84 samples were collected from Kardeh, Zavin and Radkan rivers in Razavi Khorasan province and investigated with six microsatellite loci. Results indicated that Kessler's loach have proper allelic diversity (average: 9.16) and heterozygosity (average: 0.65) in studied regions. Only 4 of 18 loci-population tests were in Hardy-Weinberg equilibrium. The values of Fst and Rst as genetic differentiation indices were obtained 0.034 and 0.061, respectively. In this regard, the relatively high rate of gene flow, Nm: 7.28 could be considered as an important factor involved in low genetic differentiation obtained among the samples of investigated rivers. Also, the observed gene flow could be related to some factors including pollution, floods and life history of Kessler's loach. Results from analysis of molecular variance showed the majority of observed diversity is within populations. The highest genetic identity and distance values were observed among the samples of Radkan with Kardeh and Zavin with Radkan, respectively. Also, UPGMA dendrogram based on genetic distance showed that there are probably two separate populations of Kessler's loach in the investigated regions as Zavin was in a branch separate from Kardeh and Radkan.