طراحي درمان تركيبي خانواده‌محور مبتني بر مدل تحول يكپارچه‌ي انسان و مقايسه‌ي اثر بخشي آن با بازي‌درماني فلورتايم بر كاركرد تحولي خانواده‌ و تحول هيجاني-كاركردي كودكان مبتلا به اختلال طيف اوتيسم

مقدمه: اختلال طيف اوتيسم از ناتواني‌هاي عمده‌ي دوران كودكي است كه زمينه‌ساز فشارهاي رواني بسياري براي كودك و خانواده‌ مي‌باشد. با توجه به تاثير نامطلوب بسياري كه اين اختلال بر سيستم خانواده دارد، دراين پژوهش سعي شده است تا بر مبناي مدل تحول يكپارچه‌ي انسان كه رويكرد نويني در درمان اين اختلال است، درماني خانواده-محور طراحي شود، در اين درمان به منظور تقويت توانمندي‌هاي كودك، كاركرد خانواده به ‌عنوان يك واحد كلي، هدف قرار مي‌گيرد و اثربخشي آن در تركيب با بازي‌درماني فلورتايم، بررسي مي‌شود. روش‌ كار: اين مطالعه در چهارچوب يك طرح تك آزمودني در طول 5 ماه روي 12 كودك 8-3 ساله‌ي مبتلا به اختلال طيف اوتيسم و خانواده‌هاي آن‌ها اجرا و اطلاعات در سه مرحله‌ي پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پي‌گيري جمع‌آوري شد. براي بررسي اثربخشي درمان از ابزار محقق ساخته‌ي كاركرد تحولي خانواده، پرسش‌نامه‌ي سنجش هيجاني–كاركردي و پرسش‌نامه‌ي تحول هيجاني– كاركردي استفاده شد. يافته‌ ها: درصد بهبودي كاركرد تحولي خانواده در گروه درمان تركيبي خانواده‌محور به ويژه در حوزه‌هاي صميميت، جذب شدن، انضباط و تحول هيجاني-كاركردي كودكان نيز در سطوح خودتنظيمي، دلبستگي و مبادله‌ي دوسويه از 50 درصد بيشتر و ميزان بهبودي از نظر باليني معني‌دار بود. اندازه اثر درمان تركيبي نيز بالاتراز 0/80 برآورد شد. نتيجه‌ گيري: بنا بر نتايج درمان تركيبي خانواده‌محور مي‌تواند اثربخشي بازي درماني فلورتايم را افزايش دهد و به عنوان يك رويكرد درماني اثربخش در درمان اين اختلال استفاده شود.