تنوع گياهي منطقۀ شكار ممنوع سربند(ديباج، استان سمنان)

(Plant Diversity of Sarband Hunting Prohibited Area (Dibaj, Semnan Province

در پژوهش حاضر، فلور منطقۀ سربند ديباج بررسي شده است. منطقۀ شكارممنوع سربند با مساحت تقريبي 4 هزار هكتار و گسترۀ ارتفاعي 2000 تا 3650 متر در 12 كيلومتري شمال‌شرقي شهر ديباج (52 كيلومتري شمال دامغان، استان سمنان) واقع‌شده و بر اساس طبقه‌بندي دومارتن داراي اقليم خشك و ميانگين بارندگي سالانه 137/5 ميلي‌متر است. درمجموع، 285 گونه متعلق به 178 جنس و 45 تيره شناسايي شدند. تيره‌هاي Asteraceae (تيرۀ گل ستاره‌اي) با 22 جنس و 40 گونه،Brassicaceae (تيرۀ كلم) با 25 جنس و 32 گونه و Poaceae (تيرۀ گندم) با 16 جنس و 26 گونه تيره‌هاي بزرگ منطقه و جنس‌هاي Astragalus (گون) با 12 گونه، Allium (پياز) با 7 گونه، Cousinia (هزارخار) و Alyssum (قدومه) با 6 گونه وGagea (نجم طلايي) با 5 گونه داراي بيشترين غناي گونه‌اي هستند. بررسي پراكنش جغرافيايي گونه‌هاي گياهي منطقه نشان داد 60/52 درصد گونه‌ها به ناحيۀ ايراني - توراني، 20/67 درصد به نواحي ايراني - توراني/اروپا - سيبري و غيره تعلق دارند. همي‌كريپتوفيت‌ها (54/67 درصد) بيشترين شكل زيستي منطقه را تشكيل داده‌ا‌ند. از مجموع گياهان شناسايي‌شده در منطقه، 36 گونه انحصاري ايران و 44 گونه داراي ارزش دارويي هستند. بر اساس معيارهاي اتحاديه بين‌المللي حفاظت طبيعت 33 گونه در فهرست گونه‌هاي در معرض خطر قرار مي‌گيرند كه از اين تعداد، 4 گونۀ Cousinia rhabdodes، Astragalus catacamptus، A. megalocystis و A. perdurans جزو گونه‌هاي آسيب‌پذير منطقه هستند.

The study is concerned with the floristic investigation of Sarband prohibited area (Dibaj). The region with an area of approximately 4000 hectares is located in 12 km northeast of Dibaj (52 km north of Damghan, Semnan Province) ranging from 2000-3650 m. Sarband area with an average annual precipitation of 137.5 mm a dry climate based on Domarten’s climate classification. A total of 285 species belonging to 178 genera and 45 families were identified. The richest families species were Asteraceae (22 genara, 40 species), Brassicaceae (25 genera, 32 species) and Poaceae (16 genera, 26 species), respectively. Also, the genus Astragalus with 12 species, Allium with 7 species, Cousinia and Alyssum each with 6 species and Gagea with 5 species, are the largest genera in the region. Phytogeographical distribution of plant species showed that 60.52% of species belong to the Irano-Turanian region, followed by Irano-Turanian/Europe-Siberia: 20.67% and etc. Hemicryptophytes (54.76% of all species) were the most common life form in the region. 36 Iranian endemic species and 44 medicinal plant species were recognized in the region. Moreover, 33 plant species were listed as threatened species, of which, four species including Cousinia rahbdodes, Astragalus catacamptus, A. megalocystis and A. perdurans were categorized as vulnerable species based on the criteria of the International unio‎n for Conservation of Nature.