كاربرد شاخص مكاني آشفتگي جاده‌اي (SPROADI) در ارزيابي اثرات اكولوژيك جاده‌ها در مقياس سيماي سرزمين (مطالعه موردي: شرق استان اصفهان)

Incorporating the Spatial Road Disturbance Index (SPROADI) in Ecological Impacts Assessment of Roads at Landscape Scale (Case study: Eastern Part of Isfahan Province)

توسعه جاده‌ها مي‌تواند تاثيرات زيانباري برروي زيستگاه‌هاي طبيعي و گونه‌هاي با ارزش حفاظتي كه در آنها زيست مي‌كنند، داشته باشند. قطعه ‌‌قطعه شدن زيستگاه به لكه‌هاي كوچك و مجزا، مي‌تواند به كاهش چشمگير جمعيت گونه‌ها منجر شود. بنابراين، نياز است كه مطالعاتي مناسب با هدف كمي نمودن اثرات اكولوژيك جاده‌ها در مقياس سيماي سرزمين انجام شوند. در اين مطالعه، از شاخص مكاني آشفتگي جاده‌اي Spatial Road Disturbance Index) :SPROADI)، به‌منظور ارزيابي اثرات اكولوژيك شبكه جاده‌ها در شرق استان اصفهان استفاده شد. منطقه مورد مطالعه، شامل پناهگاه حيات وحش عباس‌آباد و پارك ملي سياه‌كوه بوده كه در زمره مهمترين زيستگاه‌ها براي يوزپلنگ آسيايي (گونه به‌شدت در معرض خطر در ليست قرمز (IUCN محسوب مي‌شوند. شاخص SPROAD، يكي از جديدترين شاخص‌هاي سيماي سرزمين مي‌باشد، كه به‌منظور كمي كردن اثرات اكولوژيك شبكه جاده‌ها از سه زيرشاخص شدت ترافيك، اثر همسايگي (حاشيه) و درجه قطعه ‌‌قطعه ‌شدگي استفاده مي‌كند. نتايج حاصل از كمي كردن شاخصSPROAD، نشان داد كه شدت آشفتگي حاصل از شبكه جاده‌ها، بين 0 تا 54/53 مي‌باشد و 12 درصد از پناهگاه حيات وحش عباس‌آباد و بخش وسيعي از زيستگاه‌هاي مطلوب يوزپلنگ آسيايي تحت تاثير شبكه جاده‌ها قرار گرفته‌اند، كه نشان‌دهنده يك هشدار براي اين گونه به‌شدت در معرض خطر مي‌باشد.

Development of roads can have deleterious effects on natural habitats containing species of conservation concern. Fragmentation of habitat into small, non-contiguous patches may result in dramatic population declines. Thus appropriate studies quantifying ecological impacts of roads at landscape scale are essential. In this study, the Spatial Road Disturbance Index (SPROADI) was applied for the ecological impact assessment of the roads network in Eastern part of Isfahan Province, including Abassabad wildlife refuge and Siahkouh National park, which are among the most important habitats for Asiatic Cheetah (Acinonyx jubatus venaticus) classified as Critically Endangered (CR) on the IUCN Red List. This new landscape index uses three sub-indices including traffic intensity, vicinity impact and fragmentation grade to calculate the ecological impacts of roads network. Results obtained through quantifying the Spatial Road Disturbance Index showed that the degree of disturbance by roads network is between 0 and 54.53. Our results also revealed that 12 percent of Abassabad wildlife refuge and wide range of suitable habitats for Asiatic Cheetah were affected by roads network, which presents a conservation concern for this critically endangered species.