طراحي شبكه جاده جنگلي به منظور توسعه گردشگري در منطقه حفاظت شده ارسباران با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي

Forest road network designing for tourism development in Arasbaran protected area using GIS

مسيرهاي دسترسي از نيازهاي اساسي جهت دستيابي به مناطق تفرجي و برنامه ريزي گردشگري هستند. هدف از اين تحقيق، طراحي و ارزيابي شبكه جاده جنگلي به‌منظور انتخاب شبكه جاده بهينه جهت توسعه گردشگري در منطقه حفاظتشده ارسباران است. بدين منظور مناطق مستعد تفرجي با استفاده از روش سيستمي مخدوم و شبكه عصبي پرسپترون چندلايه (MLP) ارزيابي و شناسايي شدند. براي تهيه نقشه شايستگي عبور جاده، معيارهاي مؤثر بر طراحي جاده با روش منطق فازي استانداردشده و با توجه به اهميت نسبي حاصل از فرايند تحليل سلسله مراتبي تلفيق شدند. سپس گزينه هاي شبكه جاده جهت دسترسي به مناطق تفرجي در محيط GIS طراحي و از جهات فني، محيطزيستي و اجتماعي- اقتصادي ارزيابي گرديد. نتايج ارزيابي مناطق مستعد گردشگري نشان داد، بخشهايي از منطقه داراي توان براي تفرج متمركز طبقه 2 (0.17%) و تفرج گسترده طبقه 2 (10.09%) ميباشد. با توجه به نتايج وزندهي معيارها، معيار شيب با مقدار 0.289 و معيار ارتفاع با مقدار 0.033 به ترتيب بيشترين و كمترين وزن را به خود اختصاص دادند. در كل 14 گزينه شبكه جاده طراحي شدند و بر اساس ارزيابي نهايي گزينه 7 با تراكم 3.34 متر در هكتار، قابليت دسترسي (سخت) 64.68 درصد و با حداقل هزينه و اثرات محيطزيستي به‌عنوان گزينه بهينه انتخاب شد. بنابراين با در نظر گرفتن هزينه و اثرات محيطزيستي و با به‌كارگيري قابليتهاي GIS ميتوان به طراحي اصولي شبكه جاده و درنتيجه توسعه جادههاي دسترسي موجود به‌منظور توسعه گردشگري در منطقه پرداخت.

Access routes are the basic requirements to access recreational areas and tourism planning. The purpose of this study is designing and evaluating of forest road network in order to select the optimal road network for tourism development in Arasbaran protected area. For this purpose, recreational suitable areas were evaluated and identified using Makhdoum systemic methods and Multilayer perceptron (MLP) neural network. In order to prepare the road passing suitability map, effective criteria for road designing have been standardized with the fuzzy logic method and combined according to the relative importance obtained from the analytical hierarchy process. Then, the road network options were designed for access to recreational areas in the GIS environment and evaluated in terms of technical, environmental and socioeconomic. The results of the tourism suitable area assessment showed sections of the region have a capability for intensive recreation class 2 (0.17%), and extensive recreation class 2 (10.09%). According to the weighting results by criteria, slope criterion with a value 0.289 and height criterion with a value 0.033 have the highest and the lowest weight, respectively. Overall, 14 road network variants were designed and based on the final evaluation, variant 7 was selected as the optimal option with density 3.34 m/ha, accessibility (hard) 64.68% and minimum cost and environmental impacts. Therefore, taking into account the cost and environmental impacts and using GIS capabilities, it is possible principle design of the road network, and as a result the development of existing access roads in order to develop tourism in the area.