كليدواژه :
رخساره هاي ژئومورفولوژي , واحدهاي فتومرفيك , سنجش از دور , سيستم اطلاعات جغرافيايي , منطقه سبزوار
چكيده فارسي :
چشم اندازهاي ژئومورفولوژي پايه و اساس بررسي هاي منابع طبيعي حوزه هاي آبخيز به شمار ميرود. زيرا كه اين مناظر تحت تأثير عوامل بسياري مانند آب‌وهوا، خاك، هيدرولوژي، محيط زيست، زمين‌شناسي و غيره هستند. در اين پژوهش، منطقه سبزوار با روند ژئومورفولوژيكي متنوع از كوهستان تا پلايا انتخاب گرديد تا با استفاده از سنجش‌ازدور و سيستم اطلاعات جغرافيايي رخسارهاي ژئومورفولوژي آن شناسايي و تفكيك گردد. براي اين منظور از تلفيق دو روش روي‌هم گذاري لايه ها و تفسير بصري واحدهاي فتومورفيك استفاده شد. درروش روي هم‌گذاري لايه ها نقشه هاي شيب، ارتفاع و زمين شناسي تهيه و طبقه بندي شد. در بخش تفسير بصري، تصاوير ماهوارهاي لندست 5 سنجنده TM مورد استفاده قرار گرفت. پس از پيش پردازش تصاوير، تكنيك هاي تحليل مؤلفه هاي اصلي، شاخص OIF، تصاوير كاذب‌رنگي، روش هيستوگرام متعادل شده و شاخص NDVI مورداستفاده قرار گرفت تا با تفسير بصري، واحدهاي فتومورفيك تفكيك گردند. درنهايت 4 واحد، 10 تيپ و 96 رخساره (در 261 تكرار) تفكيك شد. بررسي آماري با استفاده از آزمون مربع كاي نشان داد كه بين مساحت واحدها، تيپ ها و رخساره هاي بيابان‌زايي تفاوت معني دار در سطح اطمينان 99 درصد مشاهده مي شود كه نشاندهنده تفكيك فضايي مناسب منطقه است. واحد دشتسر (50.97%)، تيپ دشتسر پاييني (25.97%) و رخساره مخروط افكنه با فرسايش آبراهه اي (375.43 ha) بيشترين پراكنش فضايي را در منطقه به خود اختصاص دادند. درنهايت مي توان گفت روش روي هم‌گذاري لايه ها براي مناطق بياباني ناتوان است و استفاده تلفيقي از تفسير بصري واحدهاي فتومورفيك مي تواند اين نقيصه را برطرف كرده و دقت نقشه خروجي را افزايش دهد. نقشه مذكور، جهت تهيه و اجراي طرح هاي مربوط به تعيين قابليت اراضي، منابع طبيعي و مقابله با بيابان‌زايي ميتواند مورداستفاده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Geomorphological landscapes are the foundations of natural resources investigations of the watersheds. Because these landscapes are affected by many factors such as climate, soil, hydrology, ecology, geology and so on. In this survey, Sabzevar region with diverse geomorphological processes from mountain to play is selected in order to be identified and classified using RS and GIS. For this purpose, a combination of both overlaying and photomorphic units visual interpretation methods was used. In the overlaying method, slope, elevation and geological maps were prepared and classified. In visual interpretation, the TM 5 sensor satellite images were used. After preprocessing of images, the PCA, OIF index, FCC, HS, NDVI index techniques was used to separate photomorphic units with the aid of the Google Earth. Finally, 4 units, 10 types, and 96 facies (in 261 replications) were separated. Statistical analysis using Chi-square test showed that there was a significant difference at the 99% level among the area of desertification units, types, and facies the confirming suitable spatial separation of the area. Pediment unit (50.97%), lower pediment type (25.97%) and alluvial fan facies with tunnel erosion (375.43 ha) had the highest spatial distribution in Sabzevar region. Finally, it can be concluded that the overlaying method is not suitable for deserts and using a combination of visual interpretation method can fix this defect and increase the accuracy of the output map. The mentioned map can be used for development and implementation of land capability, natural resources and combating desertification projects.
