تحليل محتواي مفاهيم و تصاوير سالمندي از بعد جسماني در كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي ايران

A Content Analysis of the Concepts and Images of the Physical Aging Primary School Textbooks in Iran

اهداف هدف از پژوهش حاضر، تحليل محتواي مفاهيم و تصاوير سالمندي در كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي بعد از انقلاب اسلامي از اين نظر بوده است كه اين كتاب‌ها از نظر جسماني چه ديدي به سالمندي داشته‌اند. مواد و روش ها پژوهش حاضر پژوهشي توصيفي است كه با روش تحليل محتوا انجام شده است. جامعه آماري، تمامي كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي بعد از انقلاب است كه از ميان آن‌ها كتاب‌هاي سال‌هاي 1358، 1365، 1375، 1385 و 1394 انتخاب شده‌اند. دليل انتخاب سال‌هاي يادشده اين بود كه اين سال‌ها مقاطعي بودند كه كتاب‌ها تغيير كرده‌اند. در اين پژوهش واحد زمينه هر متن درس و واحد تحليل مضامين و تصاوير مرتبط با سالمندي بوده است. در ضمن اين مقاله در كميته اخلاق دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي به تاييد رسيده است. يافته ها نتايج اين پژوهش مشخص كرد در كتاب‌هاي بررسي‌شده بيشتر سالمندان به صورت افرادي با چهره داراي چين‌وچروك (52/1درصد)، با موي خاكستري يا سفيد (44/4درصد)، داراي قامتي صاف (57درصد) و با توان جسماني زياد (43درصد) تصوير شده‌اند. افرادي كه عموماً از نظر جسماني (72/5درصد) مستقل و سالم (73/2درصد) هستند. در اين كتاب‌ها سالمندان عموماً (64/1 درصد) بدون استفاده از هيچ‌يك از وسايل كمكي تصوير شده‌اند و در مواردي كه سالمندان با وسايل كمكي به تصوير كشيده شده‌اند، وسيله استفاده‌شده (14/1 درصد) عينك بوده است. نتيجه گيري نتايج نشان داد در كل تصويري طبيعي از وضعيت جسماني سالمندان در كتاب‌هاي درسي ارايه شده است. به بيان ديگر تصويري كه از سالمندان در كتاب‌هاي درسي ارايه شده است، تصويري عموماً متناسب با وضعيت جسماني افراد در دوره سالمندي است. جالب آنكه در سال‌هاي اوليه بعد از انقلاب در مقايسه با سال‌هاي اخير، تصوير جوان‌تري از سالمندان ارايه شده است كه با توجه به روند افزايش اميد به زندگي در دهه اخير طبيعي و با واقعيت موجود سالمندي نيز متناسب است.

Objectives This study has two purposes. The first purpose is to analyze the concept of old age in the textbooks of the primary schools after the Islamic Revolution (1979). The second purpose is to study the type of images used in these textbooks to depict the elderly people in physical terms.amp;nbsp; Methods amp; Materials This research is a descriptive Research to analyze the content of the books. The data is collected from a statistical population of all the primary schoolsamp;rsquo; textbooks used after the Islamic Revolution. Of them, the ones which were taught in 1979, 1996, 2006, and 2015 were selected as the samples because these books were subject to change in those years. The context units were Lessens and of analysis was the contents and pictures in which the concept of old age is presented.amp;nbsp; Results The findings of this research show that the textbooks depict aged people as those with wrinkles (52.1%), grey or white hair (44.4%), upright stature (57%), and maintain good physical health (43%). These older adults are healthy (73.2%) and independents (72.5%). Most of them (64.1) never used any healthcare aids, and in case of health care tools, only spectacles are depicted.amp;nbsp; Conclusion The results showed that the textbooks depict a positive image of the physical health of the older people. The picture in the textbooks shows eldersamp;rsquo; natural status and their physical conditions in the old age. It is interesting to mention that during the first year post the Islamic Revolution, the illustrations showed the older adults as young. Itamp;rsquo;s natural considering the rise of maximum life expectancy in the recent decades, and it also reflects the realities of old age.