ارزيابي ‌تأثير استفاده از نرم‌افزار ترسيم نقشه ذهني (Freeplane) در ارتقاي مهارت حل مسئله دانشجويان

THE EFFECT OF USING MIND-MAPPING SOFTWARE ON STUDENT PROBLEM-SOLVING SKILLS

پيش‌زمينه و هدف: يكي از راهبردهاي آموزشي نوين كه نقش مهمي در ارتقاي فرايندهاي آموزشي دارد، تكنيك نقشه ذهني است كه مي‌تواند مهارت‌هاي تفكر و حل مسيله را افزايش دهد. در حقيقت نقشه ذهني با استفاده از تصاوير، رنگ‌ها، ارتباطات، نمايش ساختارمند و كلي مفاهيم، ذهن را تحريك به خلاقيت و تفكر مي‌كند. يكي از بهترين نرم‌افزارهاي نقشه ذهني كه قابليت استفاده بالايي دارد Freeplane بوده كه بسيار كاربرپسند و قابل‌استفاده مي‌باشد. هدف از انجام اين پژوهش، ارزيابي‌تاثير استفاده از نرم‌افزار ترسيم نقشه ذهني Freeplane) ) در ارتقاي مهارت حل مسيله دانشجويان مي‌باشد. مواد و روش كار: اين مطالعه به روش تركيبي (كمي و كيفي) در دو مرحله متوالي انجام شد. در بخش مطالعه كمي جامعه پژوهش شامل 24 نفر از دانشجويان فناوري اطلاعات سلامت‌ترم 7 دانشگاه علوم پزشكي اروميه مي‌باشند كه به‌طور كاملاً تصادفي به دو گروه مورد-شاهد تقسيم شده به گروه مورد آموزش‌هاي لازم جهت كار با نرم‌افزار Freeplane ارايه گرديد. در دوره كارآموزي از هر دو گروه خواسته شد تا راهكارهاي مناسب جهت حل مشكلات بخش فناوري اطلاعات سلامت بيمارستان‌ها ارايه دهند. براي هريك از پروژه‌هاي دانشجويي، نمره‌اي اختصاص يافت. ميانگين نمرات هر دو گروه با استفاده از آزمون آماري t مستقل مقايسه گرديد. در بخش مطالعه كيفي با استفاده از روش مصاحبه نيم ساختاريافته، درك دانشجوياني از تاثير نقشه ذهني بر مهارت حل مسيله ارزيابي‌شده و تجزيه‌وتحليل داده‌ها نيز از طريق تحليل محتوا انجام يافت. يافته‌ها: ميانگين نمرات در گروه مورد 68/1±33/18 و در گروه شاهد 05/2±62/15 به دست آمد نتايج آزمون آماري t مستقل نشان داد كه اختلاف معني‌داري در مقايسه ميانگين نمرات هر دو گروه وجود دارد (p < 0.05). همچنين دانشجويان معتقد بودند كه نرم‌افزار نقشه ذهني باعث درك بهتر مسيله، خلاقيت، افزايش مهارت حل مسيله و تمركز در يادگيري مي‌شود. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به نياز حياتي دانشجويان علوم پزشكي به يادگيري مهارت حل مسيله براي تصميم‌گيري مناسب و حل مشكلات پيچيده، استفاده از قابليت‌هاي موجود در تكنيك نقشه ذهني در آموزش پزشكي مي‌تواند مفيد باشد. لذا پيشنهاد مي‌شود جهت توسعه استفاده از تكنيك نقشه ذهني و نرم‌افزارهاي آن، آموزش‌هاي لازم ارايه گردد تا موجب ارتقاي مهارت‌هاي حل مسيله و تفكر خلاق در دانشجويان شود.

Background & Aims: One of the new educational strategies that play an important role in promoting active learning and problem-solving skills is a mind-mapping technique that stimulates creativity and thinking by using images, colors, communication, and structural representations of concepts. One of the best mind- mapping software that has more usability and user-friendly is Freeplane. The purpose of this research is to identify the effect of using mind-mapping software on student problem-solving skills. Materials & Methods: This is a mix-method study (quantitative and qualitative) that conducted in two consecutive phases. In the quantitative phase, population of the study consisted of 24 health information technology students of Urmia University of medical sciences that were randomly divided into two groups (case-control) to the case group, training was provided to work with the Freeplane software. During the internship, both groups were asked to provide appropriate solutions for problems related to the health information management department of hospitals. Then, the mean scores of both groups were compared by independent t-test. In the qualitative phase, using a semi-structured interview method, studentsʹ perceptions of the effect of the mind-mapping on problem solving skills were evaluated and data analysis was performed through content analysis. Results: The mean scores in the case group were 18.33 ± 1.68 and in the control group were 15.26 ± 2.05. The results of independent t-test showed that there was a significant difference between the mean scores of both groups (p <0.05). Also students who used the Freeplane software believed that it provide a better understanding of the problem, increase problem-solving skills and creativity, and focus on learning. Conclusion: Given the critical need of medical students to learn problem-solving skills for proper decision-making and solving complex problem, the using the potential capabilities of mind-mapping software in medical education could be useful. Therefore, it is suggested that in order to develop the use of mind-mapping technique and its software, training should be provided to promote problem solving skills and creative thinking in students.