طبقه‌بندي استعاره از ديدگاه جرجاني

Classification of Metaphors from Jurjaniייs Viewpoint

عبدالقاهر جرجاني با دو كتاب معروفش مهم ترين عالم بلاغت اسلامي است. او را بنيان‌گذار علم بلاغت در جهان اسلام مي‌دانند. يكي از برجسته‌ترين كارهاي جرجاني طبقه‌بندي كاملي است كه از استعاره به‌دست مي‌دهد. او استعاره را به دو نوع كلي مفيد و غيرمفيد تقسيم مي‌كند و پس‌ازآن نيز طبقه‌بندي‌هاي فرعي و كاملي براي استعاره مفيد يا بياني ارايه مي‌كند. اغلب نويسندگان پيش از جرجاني نوع خاصي از استعاره را در بحث‌هاي خود به‌منزله نمونه و شاهد مثال در نظر مي‌گيرند، اما او رويكردي را در پيش گرفت كه در آن انواع مختلفي از استعاره وجود دارد كه نمي‌توانند به يك نوع واحد تقليل يابند. جرجاني در طبقه‌بندي خود نكات بسيار بديعي را نيز درباب استعاره بيان مي‌كند. اين مقاله بر آن است تا با نگاهي نو به بررسي اين طبقه‌بندي بپردازد.

Abdul Qadir Jurjânî, with his two famous books, is the most important scholar of Islamic rhetoric. He is the founder of rhetoric in the Muslim world. One of Jurjânî’s most prominent accomplishments is his comprehensive classification of metaphors. First of all, Jurjânî distinguishes between non-expressive and expressive metaphors, and then presents subclasses for expressive, or “useful”, metaphor. Most writers before Jurjânî used a particular kind of metaphor to present examples for clarifications in their discussions, but Jurjânî distinguishes different kinds of metaphors whose mechanism he does not reduce into a single one. In his classification, Jurjânî approaches metaphors innovatively. This article aims to study this classification from a fresh perspective.