بررسي تأثير مداخله آموزشي مبتني بر مُدل AIMبر بهبود تبعيت دارويي و كنترل ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو

ASSESSING THE EFFECT OF EDUCATIONAL INTERVENTION ON TREATMENT ADHERENCE BASED ON AIM MODEL AMONG PATIENTS WITH TYPE 2 DIABETES

مقدمه: ﺗﺒﻌﯿﺖ ﺑﯿﻤﺎران از رژیﻢ درﻣﺎﻧﯽ، ﻣﻮﻓﻘﯿﺖآﻣﯿﺰ ﺑﻮدن درﻣﺎن را ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﯽ ﻧﻤﻮده و از ﻋﻮارض و ﺷﺪت ﺑﯿﻤﺎری ﻣﯽﮐﺎﻫﺪ. ﻫﺪف از ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل1 AIM بر بهبود تبعیت دارویی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود. روش‌ها: این مطالعه از نوع مداخله‌ای نیمه تجربی با گروه كنترل كه بر روی 180بیمار مبتلا به دیابت نوع دو با استفاده از تخصیص تصادفی ساده در دو گروه مداخله و كنترل، انجام شد. ابزارگردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ی دو بخشی شامل اطلاعات دموگرافیك (با 14 سؤال)، سؤالات مربوط به مدل AIM شامل 10سؤال مربوط به دانش و اطلاعات، 9 سؤال مربوط به انگیزه و 6 سؤال مربوط به توانایی بود. پس از اجرای پیش آزمون، مداخله‌ی آموزشی برای بیماران گروه مداخله انجام شد و مجدداً پرسش‌نامه برای بیماران دو گروه بعد از 6 ماه تكمیل شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از SPSS  نسخه‌ی 23 با استفاده از آزمون‌های آماری ویلكاكسون، كای دو و من ویتنی آنالیزشد. سطح معنی‌داری در این مطالعه كمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. نتایج: قبل از مداخله‌ی آموزشی دو گروه از نظر مشخصات دموگرافیك و سازه‌ای مدل AIM (سازه‌ی دانش، انگیزه وتوانایی) تفاوت معنی‌داری نداشتند (05/0P>) ولی پس از اجرای مداخله‌ی آموزشی گروه مداخله از نظر دانش و اطلاعات (001/0 P<)، انگیزه (001/0 P<)، توانایی (001/0 P<) و میزان  HbA1C(001/0 P<) تفاوت معنی‌داری با گروه كنترل داشت. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان دادكه نقش مداخله‌ی آموزشی براساس مدل  AIMتأثیر مثبتی در بهبود تبعیت درمانی بیماران مبتلابه دیابت نوع دو داشته و با ارتقاءآگاهی و باور فرد نسبت به بیماری، انگیزه در جهت تبعیت از درمان در بیماران افزایش می‌یابد.  

Background: Patient’s adherence to treatment regimen can predict treatment plan and decrease intensity and symptoms of sickness. This study aimed at determining the effect of educational intervention based on AIM (Ability, Information, Motivation) model on improving adherence of patients with type 2 diabetes. Methods: This semi experimental interventional study was performed on 180 patients with type 2 diabetes as intervention and control groups. The patients selected using simple random sampling. Study instrument was a questionnaire including demographics (14 items) and AIM model questionnaire (10 items about information, 9items about motivation, 6 items for ability). After baseline, educational intervention was performed in intervention group and post test conducted after six months for both groups. Collected data was analyzed with SPSS software version 23using Mann–Whitney U, Wilcoxon and chi-squared tests. The significant level was considered less than 0.05. Results: There was no significant difference in demographics and AIM model constructs between two groups (p>0.05). After educational intervention, intervention group revealed a significant difference with control group in terms of information (P<0.001), motivation (P<0.001), ability (P<0.001) and level of HbA1C (P<0.001). Conclusion: study results revealed AIM model based educational intervention has an important role on treatment adherence among type2 diabetic patients.  With increasing patient information and belief regarding disease patient’s motivation will be improved.