استخوان شناسي ساختار سر در سگ ماهي جويباري (Oxynoemacheilus bergianus) رودخانه سفيدرود

Cephalic osteology of Safidrud stone loach Oxynoemacheilus bergianus

سگ ماهيان جويباري زيرخانواده Nemacheilinae بدليل مشكل بودن استخراج داده هاي ريخت شناختي، از جمله گروه هاي پيچيده از لحاظ آرايه شناختي مي باشند. از اينرو امروزه بنيان رده بندي اعضاي اين آرايه براساس ويژگي هاي استخوان شناسي و مولكولي مي باشد. همچنين شناخت ويژگي هاي استخوان شناختي ماهيان بويژه ساختار سر در درك ويژگي هاي زيستي از قبيل تغذيه و تنفس نيز كاربرد دارد. بنابراين اين مطالعه با هدف بررسي استخوان شناسي ساختار سر سگ ماهي جويباري Oxynoemacheilus bergianus در رودخانه سفيد رود به اجرا درآمد. براي اين تحقيق تعداد 16 قطعه نمونه از رودخانه سفيدرود نمونه برداري گرديد. نمونه ها پس از بيهوشي در فرمالين چهار درصد بافري تثبيت و سپس براي مطالعه استخوان شناسي رنگ آميزي و شفاف سازي شدند. سگ ماهي جويباري سفيد رود تفاوت هايي را در شكل جمجمه عصبي، عناصر تشكيل دهنده فرورفتگي هاي مفصلي محل اتصال فك آويز، جايگاه اتصال اتموييد جانبي، داشتن يك قطعه استخواني بنام اوروهيال اضافي و شكل راديال هاي باله سينه اي را با گونه Oxynoemacheilus angorae نشان داد كه مي تواند به عنوان ويژگي هاي اختصاصي استخواني اين آرايه در نظر گرفته شود. با توجه به عدم كارايي صفات ريخت سنجي، شمارشي و الگوهاي رنگي در مطالعات آرايه شناختي، نتايج اين تحقيق مي تواند به عنوان پايه اي براي مطالعات آتي اعضاي اين آرايه مورد استفاده قرار گيرد.

The hillstream loaches, family Nemacheilidae, are considered to be a complex group in terms of taxonomy because of difficulties to extract their morphological traits. Therefore, their classification has been established based on osteological and molecular grounds. In addition, study of the osteological features of fish’s head can help to better understanding of their biological characteristics such as feeding and respiration. Hence, this study was aimed to provide the characterization of the cephalic osteology of Safidrud stone loach Oxynoemacheilus bergianus from Sefid River and comparing the results with those of O. angorae. For this study, sixteen specimens of Safidrud stone loach were collected using electrofishing. Specimens were fixed into 4% buffered formalin after anaesthetizing and then cleared and stained with alizarin red S and alcian blue for osteological examinations. The Safidrud stone loach shows differences in the shape of the neurocranium, bony elements forming suspensorial facets, connection position of the lateral ethmoid, possessing urohyal extra and shape of the pectoral fin radial in compare to O. angorae and other genus of nemacheilids that can be considered as distinctive characteristics of these two taxa.Regarding the weakness of the morphometric, meristic and color pattern traits for taxonomic study, the finding of this research can be used for future taxonomic studies of this taxa.