بررسي دوشكلي جنسي و تنوع ريخت شناختي زردپره سرسرخ (Emberiza bruniceps) در منطقه دورگه زايي با زردپره سرسياه (Emberiza melanocephala) در فلات ايران

Study of sexual dimorphism and morphological variation of Redheaded bunting (Emberiza bruniceps) within its hybrid zone with Black- headed bunting (Emberiza melanocephala) in the Iranian Plateau

نفود ژن از گونه اي به گونه ديگر به علت دورگه زايي از جمله مكانيسم هاي مهمي است كه بر تغييرات درون گونه اي اثر مي گذارد و باعث ايجاد صفات جديد بخصوص در ناحيه دورگه زايي مي شود. زردپره سرسرخ (Emberiza bruniceps) و زردپره سرسياه (Emberiza melanocephala) (راسته گنجشك سانان) در جنوب شرق درياي خزر داراي ناحيه دورگه زايي هستند. در اين مطالعه به منظور بررسي دوشكلي جنسي و تغييرات درون گونه اي زردپره سرسرخ و بررسي اثرات دورگه زايي بر صفات خاص گونه اي،81 نمونه ( 57 نر و 24 ماده) با استفاده از تور پرنده گيري از فلات ايران جمع آوري شد و 15 صفت كمي و 9 صفت رنگي اندازه گيري و آناليز شد. آزمون T مستقل و تجزيه به مولفه هاي اصلي (PCA) در نرم افزار SPSS و PAST تفاوت معني داري را در صفات كمي بين جنس نر و ماده نشان داد. همچنين آناليز صفات رنگي جنس نر با استفاده از نرم افزارهاي PHYLIP و PAUP وجود چهار ريخت سنخ اصلي را در اين گونه آشكار كرد. نتايج نشان داد بسياري از نمونه هاي دورگه نسل اول از نمونه هاي خالص با استفاده از صفات كمي و به خصوص صفات كيفي قابل شناسايي هستند.

Introgression among hybridizing species plays an important role in intraspecific variations and acquisition of novel traits especially along hybrid zones. The breeding ranges of the Red-headed and Black-headed buntings (Passeriformes) overlap in southestern Caspian Sea where hybrid specimens can be found. Mainly using Mist nets, we sampled 81 specimens of the Red-headed bunting (57 males and 24 females) from north and northeastern Iran in order to investigate sexual dimorphism, intraspecific variation, and role of hybridization on species-specific traits. The Independent sample t test and the PCA were performed on 15 morphometric characters using SPSS and PAST softwares. Furthermore nine chromatic characters were coded and analyzed in PHYLIP and PAUP softwares. Results of morphometric characters showed significant difference between male and females. Analyses of plumage coloration showed that there are at least four morphotypes in the Red-headed bunting. We concluded that using morphometrical and especially chromatic characters we will be able to discriminate pure individuals from most F1 hybrids.