فيلوژئوگرافي گونه بز وحشي (Capra aegagrus Erxleben، 1777) در ايران بر اساس DNA ميتوكندري

Phylogeography of Wild goat (Capra aegagrus Erxleben, 1777) with Using Motochondrial DNA in Iran

كل و بز از مهم ترين پستانداران ايران است و به دليل پراكنش وسيع و وجود جمعيت هاي مختلف در كشور، بررسي فاصله ژنتيكي و فاصله جغرافيايي بين جمعيت هاي مختلف و ارتباط بين اين دو، مي تواند نقش مهمي در حفاظت از جمعيت هاي باقي مانده ايفا كند؛ در مطالعه حاضر، 481 جفت باز از ناحيه كنترل DNA ميتوكندري در 343 نمونه كل و بز در ايران به منظور بررسي وضعيت فيلوژئوگرافي اين گونه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج درخت تبار زايي و آناليزهاي فيلوژئوگرافيك كلاد آشيانه اي وجود 7 كلاد گسترده را در كشور مشخص كرد و نشان داد كه در گذشته جريان ژن وسيع بين جمعيت ها وجود داشته و بسط جمعيتي در تعدادي از كلادها اتفاق افتاده است، اما وجود نمونه هاي مناطق مختلف در بيشتر كلادهاي مشخص شده بيانگر وجود ارتباطات قوي و ساختار فيلوژئوگرافيك نسبتاً ضعيف براي كل جمعيت هاي كل و بز در ايران است. همچنين نتايج آناليز واريانس مولكولي نشان داد كه درصد واريانس بين مناطق مختلف كم تر از درصد واريانس داخل مناطق است كه اين مورد با نتيجه آزمون منتل كه بيانگر عدم معني داري جدايي از طريق فاصله جغرافيايي بود، مطابقت دارد. اين يافته ها نشان مي دهد كه كل و بزها در ايران ساختار و ارتباطات پيچيده اي دارند و در گذشته جريان ژني قوي بين جمعيت هاي مختلف برقرار بوده است و عوامل طبيعي در محدود كردن جريان ژن بين جمعيت هاي كل و بز تاثير زيادي نداشته است كه يكي از دلايل آن علاوه بر قدرت جابجايي بالاي گونه، احتمالاً بايد مربوط به دخالت انساني و جابجايي هاي آن در طول روند اهلي سازي باشد.

Capra aegagrus is one of the most important mammals of Iran and because of its wide distribution and the existence of different populations of this species in the country, surveying the genetic and geographical distance of different populations and their relationships can play an important role in protecting the remaining populations. In this research 481 base pairs of mtDNA control region from 343 samples of Wild goatwas surveyed to determine the phylogeographic status of this species. The results of the phylogenetic tree and phylogeographic analysis of nested clade showed that there are seven expanded clade in the country and there is also an extensive gene flow between populations and population expansion has been occured between some of the clades; But the existance of different samples in the most of identified clades showed a strong relationship and a relatively weak phylogeographic structure for the entire population of Capra aegagrus in Iran. The AMOVA results showed that the percentage variance between different regions is lower than the percentage variance in each region which this is consistent with the results of Mantel test. These findings show that there are complex structure and relationships between Capra aegagruses in Iran and a strong gene flow had been occurred between populations in the past, and natural accidents had not significant role on limiting the gene flow between population which more over the high movement power of the species, one of the most important reason might be related to human intervention during the process of domestication.