خطاهاي دارويي پرستاران بخش هاي مراقبت ويژه و راهكارهاي پيشگيرانه از آن

Medication errors by the intensive care units\י nurses and the Preventive Strategies

زمينه و هدف: يكي از اهداف پرستاري ارايه مراقبت ايمن، پيشگيري از آسيب و ارتقا سلامت بيماران است. در بخش­هاي مراقبت ويژه ايمني بيماران به­دلايل متعدد از جمله خطاي دارويي به مخاطره مي­افتد. اين مطالعه با هدف شناسايي خطاهاي دارويي پرستاران، گزارش­دهي آن­ها و ارايه راهكارهاي پيشگيرانه از ديدگاه پرستاران در بخش­هاي مراقبت ويژه انجام شد. مواد و روش­ها: مطالعه حاضر به­صورت توصيفي تحليلي در سال 1394 انجام گرديد. نمونه­گيري به­صورت سرشماري و شامل 235 پرستار شاغل در بخش­هاي مراقبت ويژه مراكز آموزشي درماني وابسته به دانشگاه علوم پزشكي اصفهان بود. داده­ها با استفاده از پرسش­نامه پنج قسمتي (اطلاعات دموگرافيك، ماهيت خطاي دارويي، عوامل موثر در بروز خطاي دارويي، پيامد خطاي دارويي و راهكارهاي پيشگيري از خطا) گردآوري شد. از مشاركت كنندگان خواسته شد تا عوامل دخيل در خطاي دارويي، پيامد خطاي دارويي و راهكارهاي پيشگيري از آن را شناسايي نمايند. يافته­ ها: از 300 پرسش­نامه ارسالي به جامعه مورد مطالعه، تعداد 235 پرسش­نامه برگشت داده­شد (3/78%). 80% از مشاركت كنندگان اذعان داشتند كه طي يك­ماه گذشته دچار خطاي دارويي شده­اند و بيشترين عامل به­ترتيب، باركاري زياد (2/67%)، دستورات دارويي ناخوانا (2/56%) و آماده كردن دارو بدون چك دوباره (3/38%) بود. بيشترين خطاي دارويي نيز در بخش­هاي مراقبت­هاي ويژه كودكان و بزرگسالان رخ داده بود. در 1/47% موارد خطا داراي اثر جزيي و در3/5% موارد خطا منجر به­طولاني شدن مدت بستري بيمار شده بود. 28% مشاركت كنندگان خطا را گزارش نكرده بودند و 5/58% علت كتمان خطا را ترس از بدتر شدن موضوع و 1/27% ترس از سرزنش و نكوهش مسيول ­­­­بخش ذكر كردند. گزارش­دهي در پرستاران مرد بيشتر بود. بيشترين گزارش­دهي در شيفت صبح صورت گرفته بود. مشاركت كنندگان، پايش مداوم پرستاران از نظر رعايت قانون پنج صحيح (7/87%) را مهم­ترين راهكار پيشگيري از خطاي دارويي عنوان كردند. نتيجه­ گيري: با توجه به اين كه بيشترين علت بروز خطاي دارويي مشاركت كنندگان در مطالعه، باركاري زياد و دستورات دارويي ناخوانا بود، بنابراين پيشنهاد مي­گردد مراكز مراقبت سلامتي با تعديل شرايط محيط كاري پرستاران از قبيل رعايت نسبت صحيح پرستار به بيمار، فراهم نمودن زيرساخت لازم جهت نسخه­ نويسي كامپيوتري و برقراري سيستم گزارش­ دهي مناسب در راستاي پيشگيري، كاهش خطاي دارويي و ارتقا ايمني بيمار گام بردارند.

Abstract Aims and Background: The important  goals of nursing are to provide safe care, prevention of injury and health promotion for patients. The patientʹs safety is disturbed in intensive care unit for various reasons including medication errors . This study aimed to identify medication errors, to report them and finally to provide  preventive Strategies from the perspective of nurses in intensive care units. Materials and methods: This Descriptive-Correlational study was conducted in 1394.The  sampling was census consisting of 235 nurses working in intensive care units of educational hospitals affiliated to Isfahan University of Medical Sciences. Data collection was performed using a five-part questionnaire (Demographic features, nature of medication errors , its Contributing Factors , the Consequence , and errors preventive strategies). Participants were asked to identify factors involved in medication errors, consequence of medication errors and strategies to prevent it. Findings:  300 questionnaires were sent to the population study, and 235 questionnaires were returned (78/3%).80% of participants said that they have been experiencing medication errors  over the past month . The most causes of medication errors in order were high workload (67/2%), illegible medication orders (56/2%) and preparing the medication without double checking (38/3%). Most medication errors were related to the PICU and ICU. In 47/1%, the error had a minimal adverse effect and in 5/3% error led to prolonging hospitalization of the patient. 28% of participants did not report the error and 58/5% of them said they were frightened of being known as  troublemaker, and 27/1% were afraid of blame and criticism from the head nurse due to their fault. Male nurses were more among the  reporting nurses.Most reporting was done in the morning shift. Participants mentioned the continuous monitoring of nurses adherence to the "5 Right" rule (87/7%) as the most important preventive strategy . Conclusions: Considering the most common causes of medication errors (high workload and illegible medication orders) , the best recommendation for health care centers is to  adjust the nurses work environment such as: affording the right ratio of nurses to patients,  providing the necessary infrastructure for computerized prescription and establishment of appropriate reporting system in order to prevent and reduce medication errors and improve patient safety.