اثر ژنوتيپ، ريزنمونه و تنظيم كننده هاي رشد گياهي بر اندام زايي درون شيشه اي آفتابگردان (Helianthus annuus L.)

Effect of genotype, explant and plant growth regulators on invitro organogenesis of sunflower (Helianthus annuus L.)

در اين پژوهش به منظور دستيابي به باززايي با فراواني بالا در آفتابگردان، تاثير پنج ژنوتيپ (ركورد، پروگرس، گابور، AF81-196 A line وCMS19 A line)، بخش ابتدايي و انتهايي لپه و 10 تركيب تنظيم كننده رشد در اندام زايي مورد بررسي قرار گرفت. بذور بدون پوسته ضدعفوني سطحي شد و روي محيط كشت MS1/2 بدون هورمون جوانه زد. هر لپه گياهچه دو روزه از وسط بريده شد و سه ريزنمونه از هر بخش به محيط باززايي منتقل شد. محيط باززايي شامل محيط كشت MS غني شده با دو سطح BAP (يك و دو ميلي گرم در ليتر) در تركيب با سه سطح از تنظيم كننده هاي NAA و IAA (صفر، نيم و يك ميلي گرم در ليتر) بود. آزمايش به صورت فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. تجزيه آماري نشان داد تفاوت معني داري بين ژنوتيپ، ريزنمونه و تيمارهاي هورموني براي دو شاخص اندام زايي شامل درصد باززايي و متوسط تعداد شاخساره در هر ريزنمونه وجود دارد. نتايج ما نشان داد كه باززايي در آفتابگردان وابسته به ژنوتيپ است و بخش ابتدايي لپه پتانسيل بيشتري براي شاخه زايي داشت. ژنوتيپ هاي CMS19 و پروگرس با درصد شاخه زايي به ترتيب 52/21 و 42/21 درصد بهترين ژنوتيپ هاي پاسخ دهنده به كشت درون شيشه اي بودند و تركيب دو ميلي گرم در ليتر BAP با يك ميلي گرم در ليتر IAA بيشترين ميزان شاخه زايي را داشت.

In this study in order to achieving high frequency regeneration of sunflower effect of genotype (Record, Progress, Gabor, AF81-196 A line and CMS19 A line), Proximal and Distal section of the cotyledon explant and 10 plant growth regulator combination have been investigated. Seeds without pericarps were surface sterilized and germinated on half strength MS basal medium. Cotyledons from 2-day old seedling were cut from the middle and three explants of each section were transferred to regeneration medium. Regeneration medium consisted of full strength MS medium supplemented with two levels of BAP (1 and 2 mg/l) in combination with three levels of NAA and IAA (0, 0/5 and 1 mg/l). Experiment was conducted in a factorial completely randomized design with three replications. Statistical analysis showed that there were significant differences among the genotypes, explant and plant growth regulator treatments on both organogenesis parameters including regeneration rate and the average number of shoots per explant. Our results showed that the shoot regeneration in sunflower is genotype-dependent, and proximal section of cotyledon explant was greater potential for shooting. CMS19 and Progress were the best responding genotypes with a regeneration rate of 51/21% and 41.21%, respectively. The highest rate of shoot regeneration was observed with 2 mg/l BAP in combination of l mg/l IAA.