بررسي باززايي مستقيم گياهچه در دو جمعيت گياه داروئي هندوانه ابوجهل (Citrullus colosynthis L.) با استفاده از انواع ريز نمونه و تنظيم كننده هاي رشد

Study of direct plantlet regeneration in two populations of medicinal bitter melon (Citrulus colosynthis L.) using types of explants and plant growth regulators

هندوانه ابوجهل از گياهان دارويي ضد سرطان است كه ساپونين ها و فلاونوئيدهاي موجود در آن، سيستم ايمني بدن را تحريك كرده و از اين رو يكي از مهمترين گياهان داروئي مي باشد. باززايي مستقيم گياهچه در جمعيت هاي ايراني اين گياه در جهت تكثير درون شيشه اي آن بسيار كاربردي خواهد بود. به اين منظور، آزمايشي بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي انجام شد كه فاكتورهاي آن شامل ريزنمونه (ساقه و برگ)، تركيبات هورموني (سطوح مختلف BAP و NAA)، محيط كشت (MS كامل، ½MS و MS ¼) و جمعيت (گچساران و دهدشت) بودند. نتايج نشان دادند كه در جمعيت دهدشت، ريزنمونه ساقه بهتر از ريزنمونه برگ، ولي در جمعيت گچساران ميزان باززايي مستقيم از هر دو ريزنمونه يكسان بود. با توجه به صفات درصد شاخساره زايي، تعداد شاخساره و طول شاخساره در هر دو جمعيت دهدشت و گچساران، تركيب هورموني 1/5 ميلي گرم در ليتر BAP همراه با 1 ميلي گرم در ليتر NAA در محيط كشت ½MS بهترين باززايي مستقيم را در هر دو جمعيت (به ترتيب 44/4 و 33/3 درصد) نشان داد. بهترين محيط ريشه زايي براي گياهچه هاي حاصل از باززايي در هر دو جمعيت گچساران و دهدشت محيط كشت MS حاوي 0/5 ميلي گرم در ليتر NAA و 0/5 ميلي گرم در ليتر BAP بود (به ترتيب 76/8 و 73/33 درصد). نتايج اين تحقيق نشان داد كه دو جمعيت ايراني مورد بررسي به كشت بافت و باززاي مستقيم گياهچه پاسخ خوبي مي دهند.

Bitter melon is an anticancer medicinal plant that its saponins and flovonoids induce immunity system of body, thus it is one of the most important medicinal plants. Direct plantlet regeneration from Iranian accessions of this plant for its in vitro propagation will be very functional. For this, an experiment was conducted in factorial based on Complete Randomized Design. It`s factors included explants (shoot and leaf), PGRs (different levels of BAP ad NAA), culture medium (complete MS, ½MS and ¼MS) and population (Gachsaran and Dehdasht). In Dehdasht population, shoot explants were better than leaf explants, but in Gachsaran population was similar for both explants. In respect to shoot regeneration percent, shoot number and shoot length, PGRs combination of 1.5 mg.L-1 BAP together with 1 mg.L-1 NAA in ½MS showed the best direct regeneration in both populations (44.4 and 33.3 percent, respectively). The best medium for rooting in shoot obtained from regeneration was MS medium containing 0.5 mg.L-1 BAP and 0.5 mg.L-1NAA (76.8 and 73.33 percent, respectively). The results of this research showed that these two assessed Iranian populations have good response to in vitro culture and direct plantlet regeneration.